سوءظن یکی از صفات اخلاقی مذموم و از مصادیق گناه، به شمار آمده و صریحاً مورد نهی واقع شده است. با این ‌حال به لحاظ عقلی نمی‌توان همواره بر مدار نهی از آن عمل کرد؛ چون پرهیز از سوءظن به نحو مطلق و همیشگی، محتمل است که موجب ضرر فردی و اجتماعی شود. در نتیجه یکی از چالش‌های مهم در ذیل بحث از سوءظن که کمتر مورد توجه و پژوهش قرار گرفته، شناخت و تشخیص مصادیق مجاز از مصادیق غیرمجاز آن است که در ادامه به این بحث پرداخته می‌شود.

‏پرسش:

آیا در دین اسلام، ملیت و قومیت به معنای مصطلح امروزی جایگاهی دارد، یا اینکه دین همواره می‌کوشیده که به انحای مختلف با ملت‌پرستی و تفاخرات قومی و قبیله‌ای مقابله کند؟

پاسخ:

این مسئله مسلم است که در دین اسلام، ملیت و قومیت به معنایی که امروزه میان مردم مصطلح است، هیچ اعتباری ندارد؛ بلکه این دین به همه ملت‌ها و اقوام مختلف جهان با یک چشم نگاه می‌کند، و از آغاز دعوت اسلامی، به ملت و قوم مخصوصی اختصاص نداشته است؛ بلکه این دین همیشه می‌کوشیده است که به وسایل مختلف، فرهنگ ملتپرستی و تفاخرات قومی و قبیله‌ای را از ریشه براندازد.

خطر ارتداد وبازگشت از دين  

آنان که ایمان آوردند، سپس کافر شدند، بار دیگر ایمان آوردند و دوباره کفر ورزیدند، سپس بر کفر خود افزودند، قطعاً امیدی به آن نیست که خداوند آنان را ببخشد و به راه حقّ هدایتشان کند. (سوره نساء آیه 137)

نکته‌ها

لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید.

إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ؛ منم خدای یکتا، پروردگار جهانیان.

خدایا، دوست دارید به چه اسمی خوانده شوید؟

وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَی فَادْعُوهُ بِهَا؛ همه نامه‌ای خوب از آن خداست. با آن‌ها خدا را بخوانید. اعراف/180.

خدایا، می‌توانم بپرسم، چرا ما آدم‌ها را آفریدی؟

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیعْبُدُونِ؛ من جن و انس را نیافریدم، مگر آنکه مرا به یکتایی پرستش کنند. ذاریات/56.

انسان دوست دارد بداند، چقدر با شما فاصله دارد؟

بر ایمانتان استوار بمانید 

ای کسانی که (به زبان) ایمان آوردهاید، (به حقیقت و از دل هم) ایمان آورید به خدا و رسول او و کتابی که به رسول خود فرستاده و کتابی که پیش از او فرستاده (تورات و انجیل) و هر که به خدا و فرشتگان و کتاب‌ها(ی آسمانی) و رسولان او و روز قیامت کافر شود، به گمراهی سخت و دور (از سعادت) درافتاده است. (آیه ۱۳۶ سوره نساء)

شأن نزول

پیرو حق و عدالت باشید، هرچند به ضررتان باشد  

دفاع از حق و عدالت و شهادت به حق دادن، در همه حال یک اصل قرآنی است، چه به نفع ما باشد چه به ضرر ما و نزدیکانمان تمام شود. قرآن کریم می‌فرماید:

محبت را با محبت پاسخ دهید 

قرآن کریم ضمن توصیه به جبران محبت دیگران با محبت بیشتر میفرماید:

و هرگاه شما را به درودی ستایش گفتند، پس شما به بهتر از آن تحیت گویید یا (لااقّل) همانند آن را (در پاسخ) باز گویید (و در پایان آیه برای این که مردم بدانند چگونگی «تحیت‌ها» و «پاسخ‌ها» و برتری یا مساوات آنها، در هر حد و مرحله‎ای، بر خداوند پوشیده و پنهان نیست می‎فرماید:) «خداوند حساب همه چیز را دارد» (نسا، 86)

نکته‌ها

‏دوری از گروه کافران

در روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل شده است که «هر کس سوره واقعه را بخواند، نوشته می‌شود که او از گروه کافران نیست»

درخشانی چهره در قیامت

از امام باقر (علیه السلام) ذکر شده که «هر کس قبل از خواب سوره واقعه را بخواند، خداوند را در حالی دیدار می‌کند که چهره او به مانند ماه شب چهارده می‌درخشد»

رفتن به بهشت

در مورد فضیلت خواندن این سوره از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که «هر کسی مشتاق به بهشت و ویژگی‌های آن است، سوره واقعه را بخواند»

حفظ و قرائت قرآن، مقدمه‌ای برای تدبر و عمل است. بدون تدبر، انسان پیام الهی را دریافت نمی‌کند و ارتباط واقعی با قرآن برقرار نمی‌شود.