انقلاب اسلامی ایران اگرچه در ساحت سیاسی نمود یافت؛ اما بر اساس مبانی فکری و معرفتی بنا شده است. زین رو برخی از بزرگان انقلاب، وقت خود را بیش از هر کاری صرف تبیین این مبانی کردند.
نمونه بارز این افراد، استاد مطهری بود که اتفاقاً از آنجا که به پیریزی مهمترین رکن انقلاب اسلامی مشغول بود، زودتر از دیگران مورد آماج دشمن قرار گرفته و شهید شد.
یکی دیگر از بزرگانی که بهصورت جدی به این امر مهم پرداخت، استاد مصباح یزدی بود. شخصیتی که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، پرکننده خلأ متفکرینی مانند علامه طباطبایی و شهید مطهری در زمانه اخیر بودند.
رهبر فرزانه انقلاب در دیدار جمعی از بانوان فرهیخته کشور در تاریخ ۲۷ آذر فرمودند:
«در دوران انقلاب، پیشرفت بانوان در کشور ما، پیشرفت بسیار خوبی است. ما اینهمه دانشمند زن، هیچوقت نداشتیم، اینهمه استاد دانشگاه زن، هیچوقت نداشتیم، اینهمه شاعر زن، اینهمه نویسندهی زن، اینهمه هنرمند زن، آن هم با تدیّن، هیچوقت نداشتیم».
برخی از مسئولان فرهنگی را شنیدم که میگفتند پژوهشهای «علم آزاد» میگوید دوران مواجهه سختافزارانه با ناهنجاریهای اجتماعی مثل بیحجابی و شرابخواری علنی و فسادهای اجتماعی، سپری شده است! اکنون زمان در پیش گرفتن سیاستهای نرم و فرهنگی با این ناهنجاریهاست!
در این خصوص عرض میکنم، بنده تاکنون چنین پژوهشهایی را نه دیدهام و نه شنیدهام و البته بعید میدانم و بلکه محال میدانم هیچ پژوهشگر و محقق راستینی، چنین ادعای را کرده باشد! چون: خلاف بدیهیات مطالعات فرهنگی و اخلاقی است. خلاف همه تجربیات زیسته بشری و همه تجربیات حکمرانی در تاریخ بشر است.