حضرت نوح (علیه السلام) عمر طولانی داشته که براساس قرآن، تنها ۹۵۰ سال در میان قوم خود رسالت کرده است: ما نوح را بسوی قومش فرستادیم و او در میان آنها «۹۵۰» سال درنگ کرد؛ امّا سرانجام طوفان آنها را فرو گرفت. (عنکبوت:۱۴) ظاهر این آیه را نشان از این دانستهاند که «۹۵۰» سال، تمام عمر نوح نبوده؛ بلکه پس از طوفان هم زندگی کرده است. برخی مفسران، شواهدی از جمله استفاده از فاء در آیه را نشان این دانستند که ۹۵۰ سال تمام عمر نوح (علیه السلام) نبوده است.
مأمون رفتارهای شیعهگونهای داشته که آنها را ظاهرسازی برای نگهداشتن پایههای حکومتش دانستهاند.
برای شیعه بودن مأمون دلایل و شواهدی ذکر شده است:
1- مأمون در بغداد مجلسی با حضور فقیهان و عالمان برگزار کرد تا برتری حضرت امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) را بر دیگر صحابه اثبات کند.
2- او از شیعیان در امر حکومتداری استفاده کرد.
3- مأمون در سال ۲۱۱ق به صورت رسمی اعلام کرد که امیرالمومنین علی (علیه السلام) برترین صحابه رسول خدا است. او خواست تا لعن بر معاویه را بر در و دیوار بنویسند.
مسجد جِعْرانه، يکي از مساجد شهر مکه است که در آغاز محدوده حرم قرار دارد و کسانی که میخواهند حج عمره انجام دهند، میتوانند در آن محرم شوند. اين مسجد در حال حاضر در فاصله 24 کيلومتری شمال شرق مکه و در شهرکی به همين نام واقع است.
جعرانه محلى است بيرون از حرم در مسير طائف به مكه که در شمال شرقى مدينه و در ابتداى وادى سرف واقع شده است. پيامبر اسلام(ص) هنگام بازگشت از جنگ حنين در منطقه جعرانه محرم شده و عمره را انجام دادهاند.
کلمه «وادي» در عربي به معناي سيلگاه و جايي است ميان دو کوه و آبراهي که سيلاب در آن جاري ميشود و اندک اندک در زمين فرو ميرود. در فارسي، اين کلمه را براي بيابان و صحرا به کار ميبرند و کلمه «السلام» نزد مسلمانان از نامهاي خدا و در عربي از جمله به معناي سلامت از آسيب و آفات ظاهري و باطني است.
برخي منابع درباره سبب نامگذاري قبرستان وادي السلام برآنند که اين نام را پيامبر اسلام(ص) و بلکه جبرئيل بر آن نهاده به اين معنا که مدفون در اين قبرستان از محاسبه و عذاب عالم برزخ معاف و در سلامت است.
تعداد دقیق شهداء کربلا، مشخص نیست و منابع تعداد آنان را از ۷۲ نفر تا ۲۲۸ نفر ذکر کردهاند.
گزارش آثار کهن و متأخرین
گزارشها درباره تعداد کل شهیدان کربلا متفاوت است: مشهورترین گزارش در این باره هفتاد و دو نفر است. شیخ مفید تعداد سرهای جداشده شهدای کربلا را به جز امام حسین (علیه السلام) که به کوفه فرستاده شدند، ۷۲ نفر ذکر کرده است.
فضیل بن زبیر (از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهما السلام)، آمار شهدا را از آغاز تا پایان نهضت با احتساب مجروحانی که بعدها شهید شدند، ۱۰۶ نفر نوشته است.
1- خیمهگاه (به عربی: المُخَيَّم) از زیارتگاههای شیعیان در کربلا است که در محل برپایی خمیههای امام حسین (علیهالسلام) و یارانش در واقعه عاشورا بنا شده است. بنای نخستین آن به قرن دهم قمری برمیگردد.
2-ترتیب و چگونگی چینش خیمهها
در واقعه کربلا آرایش خیمههای امام حسین (علیهالسلام) حالت نعل اسبی داشت تا حفاظت بیشتری داشته باشد. در پشت این خیمهها خندق حفر شده بود تا از آن سمت، مورد تهاجم قرار نگیرند. اولین خیمهای که نصب شده، خیمه امام حسین (علیهالسلام) بود. این خیمه محل جلسات و بزرگترین خیمه بود.
شهر مقدس کربلا در صد کیلومتری جنوب غربی بغداد واقع شده است. کربلا، در غرب رودخانه فرات، بر کناره صحرا و در میان منطقهای آبرفتی است که به «ارض السواد» نامور است. شهر انبار در شمال باختری، شهر باستانی بابل در شرق، صحرای غربی در سمت باختر و شهر بحیره پایتخت بنی منذر در جنوب غربی آن قرار دارد.
در اینکه لغت کربلا از کجا پیدا شده است. حرفهای بسیار گفتهاند:
با جستوجو و تتبع در کتابهای تاریخی، میتوان به این نتیجه رسید که هیچکدام از آنها و به خصوص کتابها و مقاتلی که به واقعه کربلا اهمیت دادهاند و اسم بزرگان و دیگر زنان امام حسین علیهالسلام و جوانان هاشمی و اصحاب و حتی کودکان را نقل کردهاند، نامی از حضرت لیلی سلاماللهعلیها و حضورش در کربلا نبردهاند و با توجه به اینکه ایشان از خاندان سرشناس و مهمی بودهاند، بسیار بعید است که با وجود حضور در کربلا، از ایشان غفلت شده باشد.
محققان و عاشورا پژوهان متعددی نیز نسبت به حضور مادر حضرت علیاکبر در کربلا ابراز شک و تردید کردهاند.