یکی از دغدغه‌های مهم همه دلسوزان کشور، پدیده‌ی فرار مغزها و مهاجرت نخبگان بوده و هست. حقیقتاً درد بزرگی است که افرادی با هزینه‌ها و امکانات این ملت رشد کرده و در مرز دانش قرار گیرند؛ اما همین که می‌خواهند میوه دهند، میوه خود را به بیگانگان بدهند یا دشمنان این ملت چنان از آنان دلربایی کنند که به وطن و هویت خود و به ولی‌نعمت خود (یعنی ملت ایران) پشت کنند و در خدمت پیشرفت و ارتقای دشمنان این ملت قرار گیرند!

در تحلیل پدیده فرار مغزها، عموماً آن را معلول مشکلات مادی یا کمبود امکانات آموزشی و پژوهشی در ایران می‌دانند! به همین دلیل، تقریباً همه اقداماتی که از سوی مسئولان ذی‌ربط برای حفظ نخبگان انجام می‌گیرد، ناظر به تأمین نیازهای مادی یا زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی است.

به نظرم در کنار مسائل مادی و امکانات زیرساختی، باید به عوامل دیگر هم توجه کرد. توضیح آنکه اگر امکانات علمی و زمینه‌های پرورش نخبگان در ایران به قدری ضعیف است که امکان رشد علمی در اینجا وجود ندارد، پس چطور دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی در اغلب المپیادهای علمی بین‌المللی و در رقابت با دانش‌آموزان و دانشجویان آمریکایی و اروپایی و آسیایی، حائز برترین رتبه‌ها و خوش‌رنگ‌ترین مدال‌ها می‌شوند؟!

پدیده‌ی فرار مغزها و مهاجرت نخبگان، طبیعتاً علل آشکار و نهان فراوانی دارد که لازم است در جای خود بررسی و چاره‌اندیشی شوند. در عین حال، با توجه به تجربه زیستی و اطلاعات میدانی خود، بر این باورم که علت‌العلل این پدیده را باید ضعف یا فقدان روحیه عزت ملی و غیرت دینی دانست. آیا کسی که دل در گرو ایران و اسلام داشته باشد، حاضر می‌شود، صرفاً به انگیزه‌های مادی یا به سبب کمبود امکانات پژوهشی، به جای ماندن و ساختن، همه‌ی هویت تاریخی و دینی خود را نادیده گرفته و دانش خود را که مدیون سرمایه‌های مادی و معنوی این ملت است، در اختیار بیگانگان و عمدتاً دشمنان این ملت قرار دهد؟! 

پیشنهاد: 

بنیاد نخبگان در کنار همه‌ی اصلاحات ساختاری و قانونی و در کنار همه خدمات مادی که برای حمایت از نخبگان انجام داده و می‌دهد، لازم است بیش از پیش برای 1) تعمیق باورها؛ 2) تقویت فرهنگ ملی و دینی نخبگان و 3) ترویج تولی و تبرّی علمی و فرهنگی در میان آنان برنامه‌ریزی و اقدام کند.