علی شیرازی
خداوند عزیز در آیه ۷۰ سوره اسراء میفرماید: وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِي آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِيلاً:
۱. ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم
۲. آنها را در صحرا و دریا، [بر مرکبهای راهوار] سوار کردیم
۳. از هر غذای پاکیزه به آنان روزی دادیم
۴. آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کردهایم، برتری بخشیدیم.
مراد از لقد کرمنا؛ کرامت در اصل آفرینش است، نظیر «أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ» که در خلقت انسان آمده است:
الف: کرامت در اصل آفرینش انسان لحاظ و با سرشتش عجین شده است
ب: فراروی آدمی، خشکی و دریا قرار گرفته و بر آن دو چیره گشته است
ج: نوع تغذیه او از پاکیهاست که پیوند استوار با کرامت انسان دارد
د: بر بسیاری از آفریدههایی که از این اهمیت برخوردار نیستند، برتری داده شده است.
این نگاه باید در همه زندگی، رفتار، گفتار و کردار انسان، جاری و ساری باشد و هرگونه رفتاری که با این اصل در تضاد باشد، از سوی هیچکس و هیچ نیرو و قدرتی پذیرفته نیست و با انسانیت انسان ناهماهنگ است و آدمیان نباید چنین رفتاری را بپذیرند. کرامت انسانی به تبعیت از خدا، غلبه عقل بر شهوت، و حرکت در مسیر توحید و اسلام ناب محمدی است. به حرکت در مسیر اولیای الهی است. به دشمنی با دشمنان خدا و با دشمنان پیامبر و ائمه است. خداوند بزرگ در آیه ۲۲ سوره مجادله میفرماید: لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشیرَتَهُمْ أُولئِكَ کَتَبَ فی قُلُوبِهِمُ الْإیمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ یُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها رَضِيَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ - هیچ قومی را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند، نمییابی که با دشمنان خدا و پیامبرش دوستی کنند، هرچند پدران یا پسران یا برادران یا خویشاوندانشان باشند؛ آنان کسانی هستند که خدا ایمان را بر صفحه دلهایشان نوشته و با روحی از ناحیهی خودش آنها را تأیید فرموده، و آنان را در باغهایی از بهشت وارد میکند که نهرها از زیر درختانش جاری است، جاودانه در آن میمانند؛ خدا از آنها خشنود است، و آنها نیز از او خشنودند؛ آنها «حزبالله» اند؛ بدانید «حزبالله» پیروزان و رستگارانند. این گروه حزبالله و انسانهای با کرامت، هرگز، دنیا و ریاست و قدرت و ثروت را بر خدا و پیامبر و امامان مقدم نمیدارند. خداوند مهربان در آیه ۲۴ سوره توبه میفرماید: قُلْ إِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشیرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ في سَبيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللهُ بِأَمْرِهِ - اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طايفهی شما و اموالى كه به دست آوردهايد و تجارتى كه از كساد شدنش مىترسيد، و خانههايى كه به آن علاقه داريد، در نظرتان از خداوند و پيامبرش و جهاد در راه او محبوبتر است، در انتظار اين باشيد كه خداوند عذابش را بر شما نازل كند! خدا انسان را برای انسان شدن آفرید. برای جهنم و عذاب نیافرید. برای رشد و تعالی آفرید. پیامبران را هم برانگیخت، تا کرامت انسانی را ترسیم کنند و به انسان بگویند: تو بزرگواری، خودت را مفت نفروش! پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله وسلم) فرمودند: إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ - بهراستی که من برای به کمال رساندن "مکارم اخلاق" مبعوث شدهام.
آن گوهر تابناک مبعوث شد، تا دست ما را بگیرد و در مسیر الهی صعود دهد. رشد کنیم و به جایگاه انسان واقعی برسیم. همان مقامی که انسان را بر تمام مخلوقات الهی برتر میسازد: وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِيلاً - و انسانها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کردهایم، برتری بخشیدیم.
اگر راهی، غیر از راه اولیای الهی برگزیدیم، از مسیر انسانیت خارج شدهایم. دیگر انسان نیستیم. باید تلاش کنیم که انسان بمانیم تا از همه موجودات، برتر و بالاتر باشیم.
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: علَیکُم بمَکارِمِ الأخْلاقِ فإنّها رِفْعَةٌ ، و إيّاكُم و الأخْلاقَ الدَّنِيَّةَ فإنّها تَضَعُ الشَّريفَ و تَهْدِمُ المَجْدَ - به مكارم اخلاق پای بند باشید كه مایه سربلندی است و از اخلاق بد دوری کنید که انسان های شریف را پست می کند و بزرگواری را از بین می برد.