در قران کریم، مسخره کردن یکدیگر از صفات ظالمین شمرده شده است:
ای کسانی که ایمان آوردهاید! مبادا گروهی (از شما) گروهی دیگر را مسخره کند، چه بسا که مسخرهشدگان بهتر از مسخرهکنندگان باشند و زنان نیز، زنان دیگر را مسخره نکنند، شاید که آنان بهتر از اینان باشند و در میان خودتان عیبجویی نکنید و یکدیگر را با لقبهای بد نخوانید (زیرا) فسق (و بدنام بودن) پس از ایمان، بد رسمی است، (و سزاوار شما نیست.) و هرکس (از این اعمال) توبه نکند، پس آنان همان ستمگراناند. (حجرات، ۱۱)
نکتهها ۱. در لغت «لمز» به معنای عیبجویی در روبرو و «همز» عیبجویی در پشت سر افراد است و «تنابز» به معنای نام بردن و صدازدن دیگران با لقب بد و زشت است. ۲. استهزا و مسخره کردن، در ظاهر یک گناه، ولی در باطن چند گناه است؛ گناهانی مانند: تحقیر و خوار کردن، افشای عیوب، اختلافافکنی، غیبت، و... در آن نهفته است و لذا یکی از کارهای مبارک رسول خدا (صلیالله علیه و آله) پس از بعثت، تغییر نام افراد و مناطقی بود که دارای نام زشت بودند. زیرا نام بد، وسیلهای برای تمسخر و تحقیر است. ۳. گاهی انگیزه مسخره کردن دیگران، تفریح و سرگرمی است. دیگران به تمسخر گرفته میشوند تا عدهای سرگرم شوند! سرگرمی نباید با گناه همراه باشد. ایمان، با مسخرهکردن بندگان خدا سازگار نیست. «یا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ» گاهی هم ریشه مسخره کردن، احساس خودبرتربینی است که قرآن این ریشه را میخشکاند و میفرماید: نباید خود را بهتر از دیگران بدانید، شاید او را که مسخره میکنید بهتر از شما باشد. «عَسی أَنْ یَکُونُوا خَیْراً»
۴. یکی از خصوصیات افراد بیبندوبار این است که بر دیگران القاب زشتی میگذارند و از این طریق آنها را تحقیر میکنند و شخصیتشان را میکوبند. ۵. مسخره کردن و تحقیر دیگران، تجاوز به حریم افراد و گناه است و اگر مسخرهکننده توبه نکند، نزد خدا ظالم شمرده میشود.
چارهاندیشی برای بیچارگان
(ای مالک) خدای را، خدای را، درخصوص فرودستان، زمینگیران، نیازمندان، گرفتاران و دردمندان که دردشان را هیچ چارهای نیست، چه در میان این قشر کسانی به دریوزگی روی میآورند و کسانی با نیاز آبروداری میکنند.
پس برای خدا پاسدار حقی باش که خداوند برایشان تعیین کرده است و تو را به رعایتش فرمان داده است و از بیتالمال و محصول زمینهای غنیمتی اسلام ـ در هر شهری ـ سهمی برایشان در نظر بگیر؛ چرا که برای دورترین مسلمانان، همانند نزدیکترینشان سهمی هست و تو مسئول رعایت حق همگانی.