«یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (سوره مائده، آیه 90)؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! شراب و قمار و بتها و ازلام [نوعی بختآزمایی]، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!»
نکتهها:
عرب، به شعر و شراب، علاقهی شدید داشت، به همین جهت تحریم شراب به صورت تدریجی انجام گرفت. در ابتدا آیه آمد که از خرما و انگور میتوان هم رزق خوب تهیه کرد، هم شرابی مست کننده. در آیهای دیگر به منافع قمار و شراب و بیشتر بودن گناه آن از منافعش اشاره کرد. بعداً آیه آمد که در حال مستی نماز نخوانید. سپس آیهی فوق نازل شد که آن را پلید و عملی شیطان دانسته و دستور اجتناب از آن را صادر کرد.
«خَمر»، به معنای پوشاندن. شراب را هم خَمر میگویند، چون عقل را میپوشاند.
امام باقر علیهالسلام دربارهی خمر فرمودند: «کلّ مسکر... اذا اخمر فهو حرام» هر چیزی که انسان را مست کند، حرام است.
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: قمار به هر وسیلهای باشد حتّی گردو، حرام است.
در حدیث آمده است: «شارب الخمر کعابد الوثن» شرابخوار، مثل بتپرست است.
در شراب، هر نوع همکاری در تولید، توزیع و مصرف آن حرام است. امام باقر علیهالسلام از پیامبر صلی الله علیه وآله نقل میکنند که آن حضرت ده گروه را که به نحوی در شرابخواری مؤثّرند، لعنت کردند: «غارسها و حارسها و عاصرها و شاربها و ساقیها و حاملها و المحمول الیه، بایعها و مشتریها و آکل ثمنها» آنکه نهال انگور را میکارد، آنکه به ثمر میرساند، سازنده، نوشنده، ساقی، حمل کننده، دریافت کننده، فروشنده و خریدار و هر کس که به نحوی از درآمد آن بهرهمند میشود، ملعون است.
پیامها:
- ایمان، با شرابخواری و قماربازی سازگاری ندارد. «یا ایّها الّذین آمنوا انّما الخمر و المیسر... فاجتنبوه...»
- شراب و قمار، در ردیف بتپرستی است. «الخمر والمیسر والانصاب» (بنابر اینکه مراد از انصاب، بتها باشد)
- اسلام از پلیدیها نهی میکند. «رجس... فاجتنبوه»
- نه تنها شراب نخورید، گرد آن هم نروید. «فاجتنبوه»، به جای آنکه بگوید: «لاتشربوا الخمر».
- لقمهی حلال و دوری از حرامخواری، در سعادت و رستگاری انسان مؤثّر است. «فاجتنبوه لعلّکم تفلحون»