در دوران اخیر برخی از روشنفکرنمایان، علیه شعائر و مناسک دینی به شدت موضعگیری کردهاند. آنان همه تلاش خود را در جهت «تبلیغ دیانت بدون مناسک»، از یک طرف، و «تخریب وجهه شعائری دین»، از طرف دیگر، به کار گرفتهاند؛ اما موفقیت چندانی نداشتهاند. علیرغم هجمههای بیسابقه، دین و دینداری با قوت در همه لایههای معرفتی و شعائری خود در حال پیشرفت است.
حقیقت آن است که دین منهای شعائر و مناسک نمیتواند ماندگار شود. به همین دلیل، «مناسکستیزی»، چه ره دیگری از «دینستیزی» است.
مناسک و شعائر دینی از بهترین راههای انتقال ارزشهای دینی به نسلهای دیگر و همچنین از بهترین روشهای نمایش دینداری و نمایانسازی قدرت و اقتدار اجتماعی دین هستند. مناسک و شعائر دینی، نوعی تبلیغ هنرمندانه و عاشقانه و سبکینه دین است.
در میان انواع شعائر و مناسک دینی، برخی نقشآفرینی بیشتر و تأثیرگذاری ماندگارتری دارند؛ مثل شعائر ناظر به «ولایت» و «امامت».
توضیح آنکه بر اساس معارف اسلامی، نماز و روزه و زکات و حج و ولایت از ارکان اصلی دین به شمار میروند. هر کدام از این ارکان، شعائر و مناسک خاص خود را دارند که باید در احیا و زنده نگهداشتن آنها کوشا بود.
در این میان، به تعبیر امام صادق علیهالسلام، «ولایت» اصلیترین رکن اسلام است:
وَ لَمْ یُنَادَ بِشَيْءٍ کَمَا نُودِيَ بِالْوَلَايَةِ.
به همین ترتیب شعائر و مناسک مربوط به ولایت نیز مهمترین و اصلیترین شعائر اسلامی هستند که نه تنها عامل حفظ امامت و ولایت که ابزار توسعه ولایت و وسیله ترویج و تبلیغ ولایت بوده و هستند.
و بدون تردید از مهمترین شعائر ولایت، مناسک و شعائر ناظر به دهه کرامت، دهه امامت و ولایت و شعائر عاشورایی و حسینی است.
به عنوان نمونه سنت «پیادهروی خانوادگی بزرگداشت عید غدیر»، و «پیادهروی اربعین» و حرکت میلیونها انسان عاشق و دلباخته از حرم امیرمؤمنان به سوی حرم حسین بن علی علیهماالسلام، حرارت و حلاوتی معنوی و ماندگار در دلهای پاکان عالم ایجاد کرده است و سالانه دهها میلیون نفر را به سوی خود میکشاند و یک خیزش آزادیخواهانه و عدالتجویانه و ظلمستیزانه در سراسر مشتاقان ایجاد کرده است.