امام حسین علیه‌السلام:  خودنمایی گزافه‌گویی، عجله کم عقلی و سفاهت ناتوانی است. کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۰  

حسین بن مساعد حسینی حائری

عزالدین حسین بن مساعِد حسینی حائری، عالم، محدّث و نسب‌شناس شیعی قرن نهم و دهم، از اساتید کفعمی و صاحب کتاب تُحفَةُ الابرار فی منَاقب اَبِی الائمةِ الاَطهار در مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.
از سال تولد، وفات و زندگی وی اطلاع دقیقی در دست نیست. سید محسن امین بر پایه برخی اسناد خطی موجود در جبل عامل، حسین بن مساعد را از اهالی عیناثا در جبل عامل دانسته که با برادرانش، سیدعبدالحق و سیدزین الدین، به عراق رفته و در کربلا سکونت گزیده است و هر سه در همان جا فوت کرده‌اند. براین اساس، حسینی حائری از فقهای برآمده از مکتب کربلا به شمار رفته است.
حسینی حائری در نسب‌شناسی نیز دستی داشته است. طبق برخی مکتوباتش، در ۹۱۷ق از کربلا به سوی خراسان رفته و نَسَب ساداتی را که در سمنان و سبزوار دیده، ضبط کرده است. این گزارش و نیز ثبت تاریخ ۹۱۷ق برای تألیف برخی آثار او، نشان می‌دهد که او پس از این تاریخ درگذشته است. آیت الله سیدشهاب الدین مرعشی نجفی، بدون ذکر منبع، طول عمر او را ۱۲۰ سال نوشته است.
مهم‌ترین اثر حسینی حائری، تُحفَةُ الابرار فی منَاقب اَبِی الائمةِ الاَطهار، درباره مناقب و فضائل حضرت علی (علیه السلام) است. او این اثر را در سی باب تألیف و در ابتدای کتاب تصریح کرده که به سبب اختلاف فراوان درباره مناقب آن حضرت، به تألیف این کتاب پرداخته است. وی در این اثر از احادیث معتبر اهل سنّت نیز استفاده نموده و در فهرست منابع، حدود شصت کتاب اهل سنّت را ذکر کرده است که شماری از آن‌ها امروزه در دسترس نیستند. در انتهای کتاب، فصلی به فضائل امامان دیگر و نیز حضرت زهرا (سلام الله علیها) اختصاص داده است.
اثر دیگر حسینی‌حائری، حاشیه‌های او بر عُمدةُ الطّالب فى اَنساب آل ابی‌طالب، اثر ابن‌عِنَبَه (متوفاى ۸۲۸ق)، در نسب‌شناسى است. بخشى از این حاشیه‌ها همراه با متن عمدةالطّالب در ۱۳۳۷ش در نجف چاپ شده است. نسخه‌اى از این كتاب به خط حسین‌ بن مساعد وجود دارد كه در ۸۹۳ق نوشتن متن آن و در ۹۱۷ق نوشتن آخرین حواشى آن به پایان رسیده است.