علی شیرازی
دنیادوستی و دنیاخواهی، آفتها و خطراتی دارد که اگر آنها را نشناسیم، دنیا و آخرت خود را خراب میکنیم.
پیامبر بزرگوار اسلام (صل الله علیه وآله وسلم) فرمودند: حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ وَ مِفْتَاحُ کُلِّ سَیِّئَةٍ وَ سَبَبُ إِحْبَاطِ کُلِّ حَسَنَة - دوستی دنیا، منشأ هر اشتباه و کلید هر گناه و سبب نابودی هر نیکویی است.
یعنی: ۱. من و شما به سبب دوستی دنیا، هر اشتباهی را مرتکب میشویم تا به آنچه میل ماست، برسیم.
۲. در نتیجه اشتباهات زیاد، مرتکب گناهان زیاد میشویم.
۳. برخی از آن گناهان، سبب نابودی بعضی از خیرات میشود.
لذا دوستی دنیا هم علت اشتباه و هم منشأ گناهان و هم سبب حبط خیرات است.
خداوند در سوره حجر، خطاب به پیامبر اسلام (صل الله علیه وآله وسلم) میفرماید: لا تَمُدَّنَّ عَیْنَيْكَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ - هرگز چشم خود را به نعمتهای [ناقابل و مادّی دنیا] که به گروههایی از کفّار دادیم، میفکن! و بهخاطر آنچه آنها دارند، غصه مخور و غمگین مباش.
در ادامه میآورد: وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنينَ - و پروبال [عطوفت] خود را برای مؤمنین فرود آر.
اهل ایمان را زیر پر و بال علم و حکمت خود، بگیر و با کمال حسن خلق، بپروران و آنان را از دنیاخواهی و دنیادوستی جدا کن. از اشتباه و گناه و حبط اعمال برحذر دار. آنها را به خدا وصل کن. آنها را در پی کسب آخرت و رضای خداوند بفرست. آنان را بهشتی کن.
در سوره اسراء میفرماید: مَنْ کانَ یُرِيدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ - هركس كه [تنها] زندگى زودگذر [دنيا] را مىطلبد، آن مقدار را كه بخواهيم به هركس اراده كنيم، مىدهيم، سپس دوزخ را براى او قرار خواهيم داد.
هر کس دنبال متاع عاجل و دنیای فانی است، متاع دنیا را به او میدهیم؛ اما نصیب او در آخرت، جهنم است. پایان دنیاگرایی، دوزخ و آتش است: یَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً - در آتش سوزان جهنم میسوزد، درحالیکه نکوهیده و راندهی [درگاه خدا] است.
با نکوهش و مردودی وارد آتش دوزخ میشود و در آتش قهر الهی میسوزد.
دنیا را برای مومن و اهل تقوی نیافرید. دنیا سرای اهل ایمان نیست. لهذا خداوند در آیه ۳۳ سوره زخرف میفرماید: وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَيْها يَظْهَرُونَ - اگر [بهرهی فراوان كفّار از مواهب مادى] سبب نمىشد كه همهی مردم امّت واحد [گمراه] شوند، ما براى خانههاى كسانى كه به [خداوند] رحمان كافر مىشدند، سقفهايى از نقره و نردبانهايى [نقرهاى] كه از آن بالا روند، قرار مىداديم.
وَ لِبُيُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَيْها یَتَّكِؤُنَ - و برای خانههایشان درها و تختهایی [زیبا و نقرهای] قرار میدادیم که بر آن تکیه کنند.
وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ کُلُّ ذلِکَ لَمَّا مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا - و انواع زيورها را به آن ها می دادیم و خانه هایشان را به زر و زیور می آراستیم؛ ولى تمام اينها بهرهی زندگى پست و فانی دنياست.
دنیا که برای اهل ایمان نیست. در ادامه فرمود: وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُتَّقينَ - و آخرت نزد پروردگارت، از آن پرهيزگاران است.
آخرت را به خداباوران، محبان اهلبیت، قاریان قرآن، نمازگزاران، روزهداران، خمس و زکات دهندگان، حاجیان، مجاهدان، آمران به معروف و ناهیان از منکرف دشمنستیزان، ولایتمداران، غیرتمندان، اهل حیا و عفت، ترککنندگان گناه، سحرخیزان، مخلصان و متواضعان میدهند.
دنیا را به کفار، منافقین، مشرکین، گناهکاران و دنیاطلبان میدهند. آنان را با خانه مجلل، کاخ، باغ، ریاست، قدرت و فساد و فحشا، سرگرم میکنند.
چقدر زیبا در سوره محمد، دنیا را ترسیم میکند: إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَ لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ - زندگى دنيا، تنها بازى و سرگرمى است.
در ادامه میفرماید: و اگر به خدا ایمان آورید و تقوا پیشه کنید، پاداش اعمال شما را میدهد و از اموال شما، چیزی مزد هدایت نمیخواهد.
خوب دقت کنید: إِنْ یَسْئَلْكُمُوها فَیُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَ یُخْرِجْ أَضْغانَكُمْ - چرا نمیخواهد؟ میفرماید: هرگاه اموال شما را طلب کند و بر آن تأکید نماید، بخل میورزید و کینه و خشم درونی شما را آشکار میسازد.
اگر حقیقت دنیا را بشناسیم و بدانیم ارزش دنیا چیست، که عاشق آن نمیشویم. فهم خود و معرفت خود را نسبت به باطن دنیا بالا ببریم.
مولایمان حضرت مولیالموحدین (علیه السلام) فرمودند: ارزش دنیا از عطسه بز مادینه، کمتر است. ارزش دنیا از بند کفش، پایینتر است.
امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (علیه السلام) میفرمایند: إِنَّكُمْ إِنْ رَغِبْتُمْ إِلَى اَللَّهِ غَنِمْتُمْ وَ نَجَوْتُمْ وَ إِنْ رَغِبْتُمْ إِلَى اَلدُّنْيَا خَسِرْتُمْ وَ هَلَكْتُم - همانا شما اگر شیفته خداوند باشید، بهره برده و رهایی یافتهاید و اگر شیفته دنیا باشید، زیان کرده و هلاک گردیدهاید.
خود را به هلاکت، ضلالت، بدبختی، عذاب و رسوایی نیندازیم. دنیا سرای تجارت است. مبادا زیان دهیم و ضرر کنیم. با خدا تجارت کنیم و وارد معامله با شیطان و هوای نفس نشویم.
در حدیث دیگری میفرمایند: انکم ان رغبتم فی الدنیا افنیتم اعمارکم فیما لا تبقون له و لا یبقی لکم - شما اگر به دنیا میل و رغبتی پیدا کنید، عمرهای خود را در چیزی تمام کردهاید که نه شما برای آن میمانید و نه آن برای شما.
اما اگر پشت به دنیا کردیم: من عصی الدنیا اطاعته - هرکه از فرمان دنیا سرپیچی کند، جهان، فرمانبر او میشود. من اعرض الدنیااتته - و هر که از دنیا روی گرداند، دنیا به او روی میآورد.
به جای اینکه نوکر دنیا شویم و دنیا ما را ذلیل و رسوا و بدبخت کند، در مسیری حرکت کنیم که خدای واحد عزیز حکیم، دنیا را اسیر ما کند. مقام، اسیر ما باشد. ریاست، اسیر ما باشد. قدرت، اسیر ما باشد. نفس، اسیر ما باشد. ما صاحب نفس لوامه و مطمئنه بشویم. ما بنده مخلص خدا بشویم. ما صاحب کاخ و باغ و ملکوت بهشتی گردیم. ما صاحب زندگی ابدی شویم.
فراموش نکنیم، حب دنیا، منشا هر اشتباه و کلید هر گناه و سبب نابودی هر نیکویی است. راه را درست انتخاب کنیم و در مسیر مستقیم الهی گام برداریم و بنده خالص خدا شویم.