- سلام بفرمایید.

- حاج آقا گریه چه حالتی در انسان است؟

- گریه از مختصات انسان است. حیوانات گریه نمی‌کنند. گریه مظهر شدیدترین عواطف و احساسات اولاد آدم است که همیشه با نوعی رقّت قلب و هیجان همراه است.

- گریه معلول درد، رنج و ناراحتی نیست؟

- گریه علل و اقسام مختلفی دارد که یکی از اقسام آن، گریه بر درد و رنج ناشی از آسیب‌های روحی و جسمی است. یکی دیگر از اقسام گریه، گریه از سر شوریدگی و عشق است. به هنگام این نوع گریه است که انسان بیش از هر حالت دیگری خودش را فراموش کرده و در محبوبش ذوب می‌شود. 

- گریه بر امام حسین (علیه السلام) از این جنس است؟

- بله. گریه بر سیدالشهدا علیه السلام بیانگر عشق و احساسات پاک مردمی است که در قبال محبوب و معشوقشان بی‌تابی می‌کنند. راز بقای نهضت حسینی در این است که این نهضت؛ هم از ناحیه عقل و منطق حمایت می‌شود و هم از ناحیه احساسات و عواطف. امام حسین (علیه السلام) به واسطه نهضت حماسی، شهادت قهرمانانه و شخصیت عالی‌قدرش، مالک میلیون‌ها قلب عاشق و عواطف جوشان است.

- فلسفه گریه بر امام حسین (علیه السلام) چیست؟

- تهییج احساسات عمومی علیه ظلم و ذلت، شمر و یزیدهای زمانه، فلسفه گریه بر سیدالشهداست. در شرایطی که حسین (علیه السلام) به صورت یک مکتب و نشانه راه و روش اجتماعی معین و نفی کننده راه و روش معین درآمده، یک قطره اشک ریختن و بلکه تظاهر به اشک ریختن برای او، اعلام وابستگی به راه و هدف او و فریاد بیزاری از دشمنان اوست که در همه اعصار و دوران‌ها به شکل‌های مختلف حضور دارند. در واقع اشک ریختن برای امام حسین (علیه السلام) یک نوع مبارزه است. مبارزه‌ای که تا اعماق جان‌ها نفوذ کرده، احساسات و عواطف را جریحه‌دار نموده و به عزاداران، رنگ حسینی بخشیده است.

- گریه بر امام حسین (علیه السلام) چه اثر و ثمری دارد؟ 

- امام حسین (علیه السلام) قهرمان مبارزه با ظلم و ذلت و پرچمدار عزت و فضیلت‌های انسانی و اسلامی است. گریه در رثای او، دمیدن روح حماسی در کالبد عزاداران او و برانگیختن احساسات حق‌طلبانه آنهاست. در واقع گریه بر حسین (علیه السلام) هماهنگی با روح او، شرکت در حماسه او، حرکت در مسیر موج او و زنده نگاه داشتن هدف اوست. 

- چگونه شرکت در حماسه اوست، وقتی در رثاء و مرثیه‌ها ردی از حماسه نیست؟ 

- این اشکال به برخی از شاعران و ذاکرن حسینی وارد است. آنها بعضاً به گونه‌ای شعرسرایی و مرثیه‌خوانی می‌کنند که گویا برای فردی بیچاره و قابل ترحم عزاداری می‌کنند. در حالی که حسین (علیه السلام) و یارانش، مظهر حماسه و از بزرگ‌ترین قهرمانان تاریخ‌اند. رثای آنها باید احساسات قهرمانانه را برانگیخته و به تشدید روح حماسی عزاداران بینجامد.

- ممنون حاج آقا 

منبع: برداشتی از کتاب: قیام و انقلاب مهدی علیه‌السلام از دیدگاه فلسفه تاریخ و مقاله شهید، (فلسفه گریه بر شهید)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره)