عید غدیرخم که به عید الله اکبر نیز مشهور است، بزرگترین عید اسلامی نزد شیعیان به شمار می‌رود و هیچ روزى در طول سال، فرخنده‌‏تر و مبارک‏‌تر از آن نزد دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) وجود ندارد. در این روز، رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم)، جانشین شایسته‌ای برای اکمال دین و اتمام نعمت ولایت الهی برای مردم برگزید، تا سنت نبوی در قالب سیره علوی استمرار یابد. امروز سیره سیاسی دولت علوی، الگوی کامل برای همه مسلمانان اعم از مردم یا مسئولان است و وظیفه همه آحاد کشور اسلامی است تا با پیروی از سیره علوی، حریم ولایت را به نیکی پاسدارند. به مناسبت عید امامت و ولایت، در شرایط امروز جامعه اسلامی و مسئله مهم انتخاب ریاست جمهوری ایران اسلامی، مرور کوتاهی خواهیم داشت بر چگونگی متابعت از سیره سیاسی دولت علوی و پیاده سازی آن در جامعه اسلامی.

مشارکت حداکثری در انتخاب مسئولان: در جامعه اسلامى، عموم مردم وظيفه دارند نسبت به سرنوشت سياسى و اجتماعى خود و ساير آحاد جامعه، بى‌تفاوت نمانند. حکومت اسلامی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در مدینه و امیرالمومنین علی (علیه السلام) در کوفه با همراهی جمعی از مردم استقرار یافت. رسول خدا و جانشین برحق ایشان امیرالمومنین (علیهما السلام) در دوران زمامداری سیاسی خویش، رنج‌های فراوانی برای اجرای احکام و قوانینن اسلامی در جامعه متحمل شدند. بدیهی است چنانچه مشارکت حداکثری مردم در همراهی از ولیّ خود تحقق می‌یافت، آن بزرگواران با مشکلات کمتری در مدیریت جامعه اسلامی مواجه می‌شدند و نتایج مثبت آن برای خود مردم نیز آشکار می‌شد. 25 سال خانه نشينى اميرمؤمنان على (علیه السلام)، حاصل عدم همراهی مردم در انتخاب حاکم اسلامی شایسته و برحق جامعه اسلامی است که ضرر و زیان آن پیش از هر چیز، متوجه خود مردم شد.

انتخاب اصلح: كارگزاران و مسئولان، به عنوان عاملان اقامه عدل و قانون در جامعه به حساب مى‏آيند. از این رو شايستگى، توانمندى و سلامت رفتارى آنان اهمیت فراوانی دارد. در بررسى سيره سياسى امیرالمومنین علی (علیه السلام) مشاهده مى‏كنيم كه مهم‏ترين معيار گزينش ایشان در انتخاب كارگزاران، احراز صلاحيت اخلاقي، تخصص و توانائي‌هاى لازم در مدیریت و انجام مسئوليت‏هاى محوله استف نه وابستگى‏ها و روابط خانوادگى و قومى. رعايت اصل شايسته‌سالارى به ويژه در سپردن مسئوليت‌هاى مهم و كليدى، از اهميت بسزايى برخوردار است. گفتگوى خداوند با حضرت ابراهيم (علیه السلام) از لزوم رعايت شايستگى و اهليت در واگذارى مسئوليت‌ها به افراد حكايت دارد. رعايت دقيق اين اصل در سيره حكومتى اميرمؤمنان على (علیه السلام) نیز بسيار مورد توجه است. امام در ضمن خطبه‏اى با اشاره به لزوم رعايت اهليت در منصب خلافت، مى‏فرمايند: «اى مردم! همانا سزاوارترين افراد به امر خلافت و رهبرى امت، ‏تواناترين بر اداره آن و داناترين به فرمان خداوند در فهم مسايل مى‏باشد».(1) امام در عهدنامه معروف مالك اشتر نيز به وى مى‏فرمايند: «در امور كارگزارانت بنگر، آنها را آزموده بكار گير، محور گزينش تو، ميل و گرايش شخصى نباشد؛ زيرا كه اين دو كانونى از شعبه‏هاى جور و خيانت است و از ميان آنها افرادى كه با تجربه‏تر، پاك‏تر، اصيل‏تر و پيشگام‏تر در اسلام‌اند، برگزين؛ زيرا اخلاق آنها بهتر و خانواده آنها پاك‏تر است؛ افرادى كم طمع و در سنجش عواقب امور بيناترند.»(2) اميرمؤمنان على(علیه السلام) در نامه‌ای دیگر به مالك اشتر سفارش نمودند كه از افرادی برای واگذاری مسئولیت استفاده کن که عملکرد آنان را قبلا سنجیده باشی. این بيان حضرت، برگرفته از حديث نبوى (صلی الله علیه وآله وسلم) نیز هست كه مى‏فرمایند: «همانا ما كسانى را كه خود طالب مسئوليتاند، به كار نمى‏گماريم».(3) صحنه رقابت‌های انتخاباتی در جامعه اسلامی نباید به مسابقه کسب قدرت و منصب تبدیل شود. مسئولیت مهم ریاست جمهوری در نظام اسلامی، شایسته فردی است که توانایی خدمت شبانه‌روزی به مردم را داشته باشد و برای رضای خدا، ناملایمات را به جان بخرد و مصلحت جمع را بر مصلحت خود مقدم بدارد. بدیهی است که طالبان قدرت و جویندگان پست و مقام هرگز از عهده این امانت بزرگ برنمی‌آیند. هوشیاری در برابر دشمنان: یکی دیگر از شرایط کاندیدای اصلح، شناخت صحیح او از دشمنان نظام اسلامی و فاصله گرفتن از آنها است. از این رو رسول اكرم(صلی الله علیه وآله وسلم) می‌فرمایند: «عاقل‌ترين مردم كسي است كه خدايش را بشناسد و او را پيروي كند و دشمنش را نيز بشناسد و از او نافرماني كند».(4) یک مسئول در نظام اسلامی باید نسبت به سياست‌ها و تاكتيك‌هاي دشمن آگاهی و برای مقابله با آنها برنامه داشته باشد. در متون ديني، از دو نوع دشمن آشكار و دشمن پنهان نام برده شده است. تأكيد ائمه معصومين (علیهم السلام) بر مراقبت از دشمن پنهان، بيش از دشمن آشكار است. از منظر امیرالمومنین علي(علیه السلام) كم‌خطرترين دشمنان، دشمني است كه دشمني خود را آشكار كرده است.(5) و در جاي ديگر مي‌فرمايند: «بدترين دشمنان كساني هستند كه حيله خود را بيش‌تر پنهان مي‌دارند».(6) یک مسئول با بصیرت، فریب لبخند دشمنانی را که دشمنی خود را پشت لبخند منافقانه خویش پنهان نموده‌اند، نمی‌خورد. امروز بیشترین تهدیدات متوجه نظام اسلامی از سوی دشمنان منافق است که به بهانه دفاع از حقوق ملت ایران، بیشترین دشمنی‌ها و توطئه‌ها را علیه ملت ایران دنبال می‌کنند. هوشياري در برابر دشمنان نظام اسلامي، اصل مهمی در ویژگی‌های یک کارگزار نظام اسلامی است. کارگزاری که به دنبال رابطه و دوستی با دشمنان سرسخت نظام اسلامی است و تصور می‌کند از این طریق می‌تواند از دشمنی آنان بکاهد، از بصیرت و تجربه کافی برای پذیرش مسئولیت برخوردار نیست.

پی‌نوشت:

 1. نهج البلاغه، خطبه 173.

2. نهج البلاغه، نامه 53.

3. قطب الدين راوندي، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغه، ج 3، ص 186.

4. بحارالا‌نوار، ج 77، ص 179.

5. الطبقات الكبري، ج 8، ص 19.

6. مستدرك نهج البلا‌غه، ص 157.