خداوند متعال انسان را دوست دارد. اما این دوستی بدان معنا نیست که خداوند هرچه انسان خواست بی‌ضابطه، بی‌قاعده، بدون رعایت ضوابط شرعی، بدون کوشش انسان و بدون استقامت او بر طریق مستقیم به او بدهد.

خداوند متعال نعمت‌های بی‌شمار برای آدمیان دارد. بخشی از این نعمت‌ها را به کافران نیز می‌دهد. اما این پرسش قابل طرح است که آیا درجات ایمان، تلاش‌های جدّی مؤمنان یا کیفیت بالای این تلاش‌ها نمی‌تواند موجب جلب عنایت و نعمت‌های بیش‌تری از جانب خداوند متعال شود؟ پاسخ مثبت به این نکته را می‌توان در آیۀ 16 سورۀ جنّ سراغ گرفت:

«وَأَلَّوِ استقامُواْ عَلَى لطَّرِيقَةِ لَأَسقيناهُم مَّاءً غَدَقاً»؛ و اگر در طريقه حق استقامت مى‌كردند، هر آينه آب زيادى به آن‌ها مى‌نوشانديم.

اگر وعده «دادن آب فراوان: مائاً غدقاً» را مصداق یا کنایه از مساعدت خاص خداوند متعال بدانیم، این مضمون قرآنی را می‌توان به عنوان بخشی از «وعده رونق تمدّنی» دانست. اما نکته اساسی آن است که خداوند متعال برای چنین اقدامی شرط‌گذاری کرده است. «استقامت بر طریق مستقیم و صواب الهی» است که شرط این نعمت برجسته الهی است. 

مسلمانان همواره باید نیازهای تمدّنی خود را در نظر بگیرند و جهت‌گیری خود را در مسیر تمدّن‌سازی تنظیم کنند. اما گذشته از کوشش‌های انسانی رایج، راه تمدّن‌سازی، ارتقا و رونق تمدّن اسلامی را می‌بایست در پیوند زدن قلوب یکایک انسان‌ها به خداوند متعال و «استقامت بر طریق حقّ» دانست. 

جالب آنکه، خداوند متعال این نعمت را نیز در آیه بعد در خدمت آزمودن بندگان خود قرار داده است. چنان‌که، وعده عذاب سنگینی را به کسانی می‌دهد که از یاد خداوند اعراض کنند:

«لِنَفتنَهُم فِیهِ وَمَن یُعرض عَن ذِکرِ رَبِّهِ یَسلکهُ عَذَاباً صَعَداً»؛ تا آن‌ها را در این طریقه آزمایش کنیم و هرکس از ذکر پروردگارش اعراض نماید، به عذابی شدید گرفتار می‌شود.