محمد ملکزاده
انتخابات ایران با توجه به دشمنیهای بیرونی علیه نظام جمهوری اسلامی، از معدود انتخاباتی است که مورد توجه محافل جهانی قرار دارد و اخبار مربوط به آن، همواره در صدر خبرگزاریهای جهان منتشر میشود. از این جهت میتوان انتخابات ایران را به لحاظ تاثیر بر سرنوشت جامعه و کارکردهای داخلی و خارجی بسیار مهم تلقی کرد. در نظامی که همواره در معرض دید و قضاوت جهانی قرار دارد، مشارکت حداکثری مردم در انتخابات باعث افزایش اقتدار بینالمللی میشود. در این خصوص به موارد متعددی میتوان اشاره کرد:
یکی از تاثیرات مشارکت حداکثری مردم، افزایش امنیت کشور است. مشارکت حداکثری مردم در عرصههای سیاسی کشور، نشانه پشتوانه مردمی نظام است. کشورهایی که دارای نظام دموکراتیک و پشتوانه مردمی هستند در مقایسه با دولتهای غیرمردمی، مصونیت و امنیت بیشتری در برابر تهدیدات قدرتهای خارجی دارند. قدرتهای بیگانه زمانی برای یک کشور تهدید به حساب میآیند که آن کشور فاقد حمایت مردمی باشد؛ بنابراین یکی از آثار بسیار مهم مشارکت گسترده مردم در انتخابات، تضمین امنیت نظام و از بین رفتن تهدیدات خارجی علیه کشور است.
یکی دیگر از تاثیرات مشارکت حداکثری مردم در ایران، بیاثرسازی تحریمها و تسهیل در روند حل مشکلات اقتصادی است. نظامی که دارای پشتوانه مردمی است، هیچ تحریمی بر آن موثر نیست. مشارکت حداکثری باعث ترس و عقبنشینی دشمن میشود و در نتیجه، تحریمها هم خودبهخود بیاثر میشود.
یکی دیگر از تاثیرات مشارکت حداکثری مردم در انتخابات، تقویت مشروعیت بینالمللی نظام است. از نتایج خارجی شرکت موثر در انتخابات آن است که نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظامی دمکراتیک به افکار عمومی جهان معرفی خواهد شد. این امر علاوه بر آنکه یکی از بهانههای اصلی مخالفان جمهوری اسلامی را از دستشان میگیرد، بر اعتبار آن نزد جهانیان افزوده و بر رفتار جامعه بینالملل نسبت به ایران و تحولات منطقهای و بینالمللی تاثیر خواهد داشت. هرچه اقتدار بینالمللی نظام افزایش یابد، چالشهای بینالمللی برای ایران هم کاهش خواهد یافت و در نتیجه، قدرت دیپلماسی ایران در مسائل مختلف سیاست خارجی افزایش مییابد.
مشارکت، محدود به انتخابات نیست
مشارکت مردم در نظام جمهوری اسلامی محدود به انتخابات نیست؛ بلکه مردم باید در همه ابعاد سیاسی - اجتماعی نظام حضور موثر داشته باشند. جمهوری اسلامی از بدو تاسیس، به لحاظ ماهیت مستقل و ضد سلطهاش، با قدرتهای خارجی روابطی پر از چالش و درگیری داشته است. این نظام برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه که به دلیل وابستگی و سرسپردگی به قدرتهای بزرگ، بخصوص ایالات متحده آمریکا فاقد پشتوانه مردمی هستند و قدرت سیاسی حکومت از مردم نیست، قدرت سیاسی نظام جمهوری اسلامی از مردم است؛ بنابراین حضور مردم در همه عرصههای سیاسی و اجتماعی ضرورت دارد. مشارکت مردم پس از انتخابات که در قالب انتخاب اصلح انجام میشود، باید در قالب نظارت بر منتخبان ملت و مطالبهگری از دولت ادامه یابد. دولتمردان نیز باید مردم را از خود بدانند و با تمام توان در مسیر خدمت به آنان بکوشند. به فرموده حضرت امام، مردم ولینعمت مسئولان هستند. صاحبان مسئولیت، قدرت خویش را از مردم دارند؛ بنابراین مسئولان باید از قدرت خویش در راه رفاه و آسایش مردم استفاده کنند.
وظیفه دولتمردان برای افزایش مشارکت
مردم همواره قدرشناس مسئولین خدمتگزار و مردمی هستند. مسئولینی که به مطالبات مردم و نیازهای واقعی آنان توجه دارند و در رفع مشکلات مردم میکوشند، مورد توجه مردم هستند. اما اگر مسئولان به فکر حل مشکلات مردم نباشند و از ابزار قدرت برای منافع شخصی خود بهره بگیرند، انگیزه افزایش مشارکت مردمی را از بین می ببرند. شرکت در انتخاباتی که محصول آن به قدرت رسیدن افراد سودجو باشد، مورد خواست مردم نیست؛ اما اگر محصول انتخابات سر کار آمدن مسئولان مردمی، بااخلاق، پرتلاش و خداترس باشد، انگیزه عمومی برای مشارکت در انتخابات افزایش مییابد.
در روند تبلیغات انتخاباتی نیز وظیفه کاندیداها و ستادهای انتخاباتی، رعایت اخلاق و قانون است. رعایت اخلاق از سوی مسئولان یا کسانی که در مسیر کسب قدرت سیاسی قرار دارند، یکی از کلیدواژههای مهم در حکومت اسلامی است. در اسلام رقابتهای سیاسی در صحنه انتخابات، برای کسب قدرت نیست؛ بلکه برای پذیرش مسئولیت سنگین خدمت به مردم است. امیرالمومنین علی (علیه السلام) در عهدنامه معروف مالکاشتر به وی میفرمایند: «در امور کارگزارانت بنگر، آنها را آزموده بکار گیر، محور گزینش تو، میل و گرایش شخصی نباشد؛ زیرا که این دو، کانونی از شعبههای جور و خیانت است و از میان آنها افرادی که با تجربهتر، پاکتر، اصیلتر و پیشگامتر در اسلاماند برگزین؛ زیرا اخلاق آنها بهتر و خانواده آنها پاکتر است؛ افرادی کم طمع و در سنجش عواقب امور بیناترند.» در حدیث نبوی (صلی الله علیه وآله وسلم) نیز هست که میفرمایند: «همانا ما کسانی را که خود طالب رسیدن به قدرت و مسئولیتاند، به کار نمیگماریم». به فرموده مقام معظم رهبری، صحنه رقابتهای انتخاباتی در جامعه اسلامی نباید به مسابقه رسیدن به قدرت تبدیل شود. مسئولیت مهم ریاست جمهوری در نظام اسلامی، شایسته فردی است که توانایی خدمت شبانهروزی به مردم را داشته باشد؛ برای رضای خدا ناملایمات را به جان بخرد و مصلحت جمع را بر مصلحت خود مقدم بدارد. بدیهی است که طالبان قدرت و جویندگان پست و مقام که با بداخلاقی، دروغ و فریب بخواهند به این منصب مهم دست یابند، شایسته این امانت و مسئولیت بزرگ نیستند. بداخلاقی در انتخابات، موجب شادی دشمنان و انگیزه برای دشمنی بیشتر است. در حالی که کاندیدای اصلح، باید شناخت صحیح نسبت به اهداف دشمنان نظام اسلامی داشته باشد. اینها معیار کاندیدای اصلح برای انتخاب مردم است؛ بنابراین هدف کاندیداها و ستادهای آنان از رقابتهای انتخاباتی، باید افزایش مشارکت مردم با رعایت قانون و اخلاق باشد تا ضمن افزایش مشارکت، دشمنان را نیز از توطئه و فتنهانگیزی مأیوس سازد.