رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم):  هر کس برادر دینی خود را خالصانه دیدار کند، خدای متعال به او می‌فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو بر عهده من است و من به خاطر اینکه برادر دینی‌ات را دوست می‌داری، بهشت را بر تو واجب ساختم.  (وسائل الشیعه، ج 10، ص 457)

نظارت مردمی

کبری خالقی

 

امام خامنه‌ای در روز ۳۱ تیر ماه ۱۴۰۳ فرمودند: «مجلس صرفاً یک نهاد پرسشگر نیست؛ بلکه یک نهاد پاسخگو هم هست.» 

از آنجایی که مجلس یکی از ارکان مهم و تصمیم‌گیرنده و اقدام کننده است، باید پاسخگوی تصمیمات و اقدامات خود در پیشگاه خدای متعال و بعد از آن در نزد مردم باشد. اما متاسفانه نه قانون نظارت بر عملکرد نمایندگان به خوبی اجرا شده است و نه نمایندگان در مقام مسئولیتی که دارند قانونی وضع کرده‌اند که چنانچه مردم از مجلس یا یک نماینده‌ای یک امر نادرست و خلاف انتظار ببینند، بتوانند «یقه‌ی مجلس» بگیرند. چرا؟ «چون سازوکار قانونی‌ای برای این کار وجود ندارد». برای همین عدم پاسخگویی، مردم با رفتار و سخن و واکنش خود، رضایت و یا عدم رضایت از نمایندگان مجلس را نشان می‌دهند و به روشنی مشارکت حداقلی در انتخابات مجلس، گواه این قضیه است. مشکل بعدی که بدتر از واکنش مردم به عدم پاسخگویی نمایندگان است، این است که اگر نماینده‌ای از روی غفلت یا به هر انگیزه‌ای یک حرکتی و یا عملی انجام دهد که با مبانی و وظایف نمایندگی تعارض داشته باشد، تمام نمایندگان زیر سؤال می‌روند و کل مجلس با سیاه‌نمایی دشمنان داخلی و خارجی از چشم مردم می‌افتد. برای حل این مشکل باید قانونی محکم و متقن پیش‌بینی شود.
۲. وضع قانون نظارت مردم بر نمایندگان مجلس، می‌تواند اثرات مهمی داشته باشد مانند: نظارت مردم بر رکن مهم مجلس، سبب حس مشارکت در امر قانونگذاری شده و با ارائه مشکلات و مسائل کشور از طریق خود مردم به نماینده‌ی خود، این حس شکوفا شده و همدلی بیشتری بین وکیل و موکل برقرار شود؛ بنابراین نظارت مردمی، می‌تواند امر مشارکت مردم در انتخابات مجلس را بالا برده، پشتوانه‌ای برای نظام اسلامی، افزایش امید در میان مردم و سبب راهیابی نامزدهایی در تراز مجلس انقلابی شود. اثر دیگر وضع قانون برای نظارت مردم بر مجلس، ناتوانی دشمنان و نفوذی‌ها از سیاه‌نمایی نسبت به تمام مجلس در اثر ناکارآمدی یا ضعف و غفلت یک یا چند نماینده خواهد شد. از سوی دیگر جدّ و جهد نمایندگان برای کارایی بیشتر و گوش شنوا شدن برای مردم خواهد شد. دیگر اینکه پاسخگویی، امر رایجی در بین مسئولان گردیده و باعث می‌شود. نماینده همواره در میان موکلین خود باشد تا هم مسئله را پیدا کند و هم به دنبال حل آن از طریق مجاری قانونی در کل مجموعه نظام باشد و صد البته اثرات بی‌شماری در این همدلی و همگرایی بین مردم و نمایندگان به وجود خواهد آمد و این‌گونه، اصل مهم و تأثیرگذار «امر به معروف و نهی از منکر» در جامعه جاری می‌شود و لکه‌های سیاه و نقاط ضعف کشور شناسایی و روز به روز کمتر و کمتر خواهد شد و در نتیجه رسیدن به تمدن نوین اسلامی را سرعت بخشیده تا هرچه زودتر شاهد آن باشیم.