توجه به ملاک طیّب بودن و خباثت مادّی در حلّیّت و حرمت امور، نشان از هماهنگی نظام تشریع با نظام تکوین است؛ چرا که انسان ذاتاً از موارد ناپسند و مضرّی که در اسلام حرام شمرده شده، نفرت دارد و گریزان است. از این رو خوردن برخی چیزها مانند خون و مردار و نجاسات، به طور مطلق حرام شده است.

از طرف دیگر، با توجه به اینکه برخی خوراکی‌ها، خباثت معنوی می‌آورد و اثر منفی در روح و روان آدمی دارد، حرام شده‌اند. به همین دلیل خوردن غذایی که ظاهراً سالم است؛ ولی با پول حرام تهیه شده و یا غصبی است، حرام اعلام شده است.

البته در برخی موارد هم اثر سوء جسمی و هم اثر سوء معنوی، با همدیگر وجود دارند که حرمت آن را مضاعف می‌کنند. بدیهی است که تشخیص طیب بودن یا خباثت چیزی به طور مطلق یعنی هم از حیث مادی و هم از حیث معنوی، از گذشته‌های دور تا به امروز که به اصطلاح، فناوری‌های بشری پیشرفت نموده، از دایره توانایی‌های انسان خارج است.

از این رو خداوند متعال با لطف و رحمتی که به بندگانش دارد، آنها را به حال خود رها نکرده و از طریق نزول وحی، آگاهی‌های لازم را از غیب، به پیامبرانش رسانده و در اختیار بشریت گذارده است: «ما کانَ اللَّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنينَ عَلی  ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى یَمیزَ الْخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَ لکنَّ اللَّهَ یَجْتَبي  مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یَشاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظیمٌ. چنین نبود که خداوند، مؤمنان را به همان‌گونه که شما هستید واگذارد مگر آنکه ناپاک را از پاک جدا سازد و نیز چنین نبود که خداوند شما را از اسرار غیب آگاه کند؛ ولی خداوند از میان رسولان خود، هر کس را بخواهد برمی‌گزیند. پس به خدا و رسولان او ایمان بیاورید! و اگر ایمان بیاورید و تقوا پیشه کنید، پاداش بزرگی برای شماست».

با توجه به مطالب فوق، یافته‌های علم پزشکی می‌تواند به ما برای پیدا کردن طیب بودن یا خباثت مادی خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها که از جمله ملاک‌های مدنظر شارع مقدس در تشریع بوده است، یاری رساند؛ کاری که در ادامه مطالب این بخش، به دنبال آن خواهیم بود.