احمدحسین شریفی

 

یکی از مشکلات مطالعات تاریخی، به ویژه حوادث تاریخی دوردست، ضعف یا نامعتبر بودن مستندات است. اما خوشبختانه قیام عاشورا از این جهت بسیار غنی است. بسیاری از جزئیات قیام ابی‌عبدالله الحسین با دقت و امانت نقل شده و در اختیار ما قرار دارد. 

همان‌طور که شهید مطهری (ره) در کتاب ارزشمند حماسه حسینی گفته‌اند، امام حسین (علیه السلام) و بزرگان این قیام تا روز عاشورا و امام زین‌العابدین و زینب کبری سلام الله علیهما هم پس از عاشورا، بسیار هوشمندانه تلاش کردند که پیام اصلی قیام، بدون هیچ کم و کاستی در اختیار آیندگان قرار گرفته و تحت‌الشعاع شایعه‌پراکنی‌ها و تبلیغات مسموم دستگاه بنی‌امیه قرار نگیرد.

اول) خطبه‌خوانی:

استفاده گسترده امام حسین و امام سجاد و زینب کبری از ابزار «خطبه‌خوانی» که در حکم انتشار «بیانیه رسمی» در دوران معاصر بود که دقیق‌ترین و بی‌واسطه‌ترین آموزه‌ها را می‌توان دریافت کرد. ده‌ها خطبه کوتاه و بلند در طول قیام عاشورا از امام حسین علیه السلام و بازماندگان عاشورا در اختیار داریم. در این خطبه‌ها؛ هم هدف قیام هم برنامه‌های قیام و هم چرایی قیام به خوبی بیان شده است. 

دوم) رجزخوانی:

استفاده‌ی حساب‌شده و دقیق امام حسین و اصحاب و اهل بیت آن حضرت از ابزار «رجز» و «رجزخوانی» موجب شد که پیام اصلی قیام و بصیرت اصحاب و یاران ابی‌عبدالله علیه السلام به صورت دقیق و تحریف‌ناپذیر در تاریخ ثبت شود. 

سوم) نامه‌نگاری:

بهره‌گیری از ابزار «نامه‌نگاری» از دیگر شگردهایی بود که امام حسین علیه السلام به منظور جلوگیری از تحریف حرکت الهی خود، به خوبی از آن بهره گرفت. نامه‌های فراوانی که میان امام حسین علیه السلام و مردم کوفه و بصره رد و بدل شد. یا نامه‌هایی که امام حسین علیه السلام برای برادرش محمد بن حنفیه و بعضی دیگر از بنی‌هاشم دارند، نامه‌هایی که امام حسین علیه السلام برای معاویه نوشتند و نامه‌هایی که میان دشمنان ابی‌عبدالله مثل «یزید و ابن زیاد» یا «ابن زیاد و عمر بن سعد» و امثال آنها رد و بدل شده است، گویای بسیاری از حقایق عاشورایی است.