(شرح دعای ابوحمزه ثمالی)

امام سجاد (علیه السلام) در فراز بسیار مهمی به خدا عرضه می‌دارد که هرگاه آماده نماز و مناجات می‌شود، سست می‌شود و حال عبادت از دست می‌رود و هرگاه به انسان‌های توبه‏کننده نزدیک گشته، گرفتاری حاصل شده و مانع از هم‌نشینی با انسان‌های صالح شده است. در ادامه امام (علیه السلام) به یازده مسئله اشاره می‌کند که احتمال دارد بی‌حالی در عبادات به خاطر این امور باشد که در ادامه، این امور به عنوان عوامل بی‌توفیقی در عبادات ذکر می‌شود.

1- رانده شدن از درگاه خدا: سَیِّدِی لَعَلَّکَ عَنْ بَابِکَ طَرَدْتَنِی وَ عَنْ خِدْمَتِکَ نَحَّیْتَنِی؛ آقای من! شاید مرا از درگاهت رانده‌ای و از خدمتت عزل کردی.

2- سبک گرفتن حق خدا: أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی مُسْتَخِفّا بِحَقِّکَ فَأَقْصَیْتَنِی؛ یا مرا دیده‌ای که حقّت را سبک می‌شمارم، پس از پیشگاهت دورم ساختی.

3- اعراض خدا: أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی مُعْرِضا عَنْکَ فَقَلَیْتَنِی؛ یا شاید مرا روی گردانان از خودت مشاهده کردی، پس مرا مورد خشم قرار دادی.

4- دروغ گفتن: أَوْ لَعَلَّکَ وَجَدْتَنِی فِی مَقَامِ الْکَاذِبِینَ فَرَفَضْتَنِی؛ یا شاید مرا در جایگاه دروغگویان یافتی، پس به دورم انداختی.

5- شکر نکردن: أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی غَیْرَ شَاکِرٍ لِنَعْمَائِکَ فَحَرَمْتَنِی؛ یا شاید مرا نسبت به نعمت‌هایت ناسپاس دیدی، پس محرومم نمودی.

6- دوری از مجالس علما: أَوْ لَعَلَّکَ فَقَدْتَنِی مِنْ مَجَالِسِ الْعُلَمَاءِ فَخَذَلْتَنِی؛ یا شاید مرا از همنشینی با علما غایب یافتی، پس خوارم نمودی.

7- غفلت: أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی فِی الْغَافِلِینَ فَمِنْ رَحْمَتِکَ آیَسْتَنِی؛ یا شاید مرا در گروه غافلان دیدی، پس از رحمتت ناامیدم کردی.

8- دوستی با انسان‌های باطل: أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی آلِفَ مَجَالِسِ الْبَطَّالِینَ فَبَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ خَلَّیْتَنِی؛ یا شاید مرا انس یافته با مجالس بیکاره‌ها دیدی، پس مرا به آنان وا گذاشتی.

9- از چشم خدا افتادن: أَوْ لَعَلَّکَ لَمْ تُحِبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعَائِی فَبَاعَدْتَنِی؛ یا شاید دوست نداشتی دعایم را بشنوی، پس دورم کردی.

10- گناه: أَوْ لَعَلَّکَ بِجُرْمِی وَ جَرِیرَتِی کَافَیْتَنِی؛ یا شاید به خاطر جرم و جنایتم، کیفرم نمودی.

11- بی حیایی: أَوْ لَعَلَّکَ بِقِلَّةِ حَیَائِی مِنْکَ جَازَیْتَنِی؛ یا شاید برای کمی حیایم از تو، مجازاتم نمودی.

چکیده: امام سجاد علیه السلام در این فراز، علل بی‎توفیقی در عبادات را بیان کرده است که دوری از مجالس علما، غفلت، بی‌حیایی، گناه، دوستی با انسان‌های باطل، شکر نکردن، دروغ گفتن و... از جمله این امور می‌باشد.