علی بن ریّان بن صَلْت اَشْعَری قُمّی از عالمان و محدثان برجسته شیعه در قرن سوم هجری قمری و از اصحاب امام حسن عسکری (علیه السلام) بود. پدرش ریان بن صلت نیز از محدثان بزرگ بود. عالمان و محدثان بزرگی مانند احمد بن محمد بن خالد برقی، احمد بن ابی‌عبدالله برقی، احمد بن محمد بن عیسی، سهل بن زیاد آدمی و علی بن ابراهیم قمی شاگرد او بودند.

تاریخ تولد او چندان روشن نیست و تراجم‌نویسان کمتر به آن پرداخته‌اند. شاید بتوان گفت در اوائل سده سوم متولد شده باشد. برخی از شواهد نیز، این سخن را تأیید و تقویت می‌کند.

علی بن ریان در خانواده دانش و فقاهت چشم به دنیا گشود. پدرش، ریان بن صلت اشعری قمی، یکی از محدثان برجسته شیعه است. شیخ طوسی درباره ریان بن صلت می‌گوید: «او از یاران امام رضا (علیه السلام) و چهره‌ای موثق و نامدار است، وی تصریح می‌کند که او از [یاران امام هادی (علیه السلام)] بوده و گویا اصالتا اهل بغداد است».

علی بن ریان، برادری داشت به نام محمد که او هم از محدثین شیعه است. نجاشی درباره محمد می‌گوید: «محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی، کتابی دارد به نام المسائل که از حضرت امام حسن عسکری (علیه السلام) روایت می‌کند». شیخ طوسی می‌نویسد: «محمد بن ریان از محدثان مورد اطمینان شیعه است». نجاشی: «علی بن ریان بن صلت اشعری قمی، یکی از محدثان مورد اعتماد و موثق است». علامه حلی: «علی بن ریان اشعری قمی، از روایتگران موثق و صاحب نام است».

مامقانی: «در این محدث عالی مقام شیعی، هیچ عیب و نقطه منفی وجود ندارد. او قطعاً از دانشوران مورد اعتبار و موثق است و در این سخن جای هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد».

سایر دانشمندانِ تراجم به نقل آنچه گفته شد بسنده کرده‌اند و تمامی آنان به شخصیت ارزشمند و برجسته این محدث گرانقدر با دیده احترام و عظمت نگریسته و از او تجلیل کرده‌اند.