- حاج آقا چرا برخی واژگان از قداست برخوردارند؟

- کلمات از آن جهت که لفظ هستند، قداستی ندارند؛ بلکه قداست را از معانی خود کسب می‌کنند. قداست برخی معانی و مفاهیم به جنبه‌های خاصی از روان‏شناسی جوامع در زمینه ارزش‌گذاری‌های معنوی مربوط می‌شود. در اسلام واژه «شهید» از چنین قداستی برخوردار است، گو اینکه هاله‌ای از نور گرداگرد آن را فراگرفته است. شهید در میان کلمات و مفاهیم اسلامی و در اذهان مسلمین، کلمه و مفهومی نورانی و مقدس است.

- شهید به چه کسی گفته می‌شود؟

- شهید کسی است که با معیارهای خاص اسلام به «شهادت» رسیده باشد. یعنی در راه خدا و هدف‌های عالی اسلامی و با انگیزه برقراری ارزش‌های واقعی بشری کشته شود. در این صورت او به یکی از عالیترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود به آن نائل شود، نائل می‌گردد. قرآن کریم درباره «شهدا» می‌فرماید: «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللهِ امْواتاً بَلْ احْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقونَ؛ یعنی گمان مبر آنان را که در راه حق کشته شده‌اند مردهاند؛ بلکه آن‌ها زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند». 

- چرا شهید از چنین جایگاهی برخوردار است؟

-  چون شهید مثل شمع است که خدمتش از نوع سوخته شدن، فانی شدن و روشنایی بخشیدن است تا دیگران در پرتو نور او و به بهای نیستی او زندگی و خدمت کنند. شهدا شمع محفل بشریت‌اند، می‌سوزند و محفل بشریت را روشن می‌کنند. 

- تشبیه شهید به شمع از چه جهت است؟

- تمام کسانی که به بشریت از هر راه علم، فلسفه، اندیشه، صنعت، اختراع، اکتشافات، اخلاق، حکمت عملی و... خدمت کرده‌اند، حقی بر بشریت دارند؛ ولی هیچ‌کس به اندازه شهدا بر بشریت حق ندارد و به همین جهت عکس‌العمل احساس‌آمیز انسان‌ها و ابراز عواطف خالصانه آن‌ها به شهدا بیش از سایر گروه‌هاست. همه گروه‌های خدمتگزار، مدیون شهدا هستند؛ ولی شهدا مدیون آن‌ها نیستند یا کمتر هستند؛ عالِم در علم خود، فیلسوف در فلسفه خود، مخترع در اختراع خود و معلم اخلاق در تعلیمات اخلاقی خود نیازمند محیطی مساعد و آزادند تا خدمت خود را انجام دهند و شهید آن کسی است که با فداکاری و شهید...

 از خودگذشتگی خود و با سوختن و خاکستر شدن خود، محیط را برای دیگران مساعد می‌کند.

- رتبه، منزلت و مقام شهید چقدر است؟

- جایگاه شهید به قدری بالا و والاست که در اسلام وقتی که می‌خواهند مقام کسی یا ارزش کاری را بالا ببرند، می‌گویند مقام فلان شخص برابر است با مقام شهید و یا فلان کار اجرش برابر است با اجر شهید. مثلاً درباره طالب علم اگر واقعاً انگیزه‌اش حقیقت‏جویی و خدمت و تقرب به خدا باشد و علم را وسیله مطامع خود قرار ندهد، می‌گویند اگر کسی طالب علم باشد و در خلال دانشجویی و طلبگی بمیرد، شهید از دنیا رفته است. این تعبیر، قداست و علوّ مقام طالب علم را می‌رساند.

- چرا شهید غسل و کفن ندارد؟

- شهید اگر در میدان معرکه به شهادت برسد، بدون غسل و کفن و با همان تن و جامه خونآلود دفن می‌شود. این استثنا نشانه آن است که روح و شخصیت شهید آن‌چنان پاک و وارسته شده که در بدنش و در خونش و حتی در جامه‌اش اثر گذاشته است. بدن شهید یک «جسد متروّح» است، یعنی جسدی است که احکام روح بر آن جاری شده است، همچنان که جامه شهادتش «لباس متجسّد» است؛ یعنی حکم روح بر بدن جاری شده و حکم جاری شده بر بدن، بر لباس و جامه جاری شده است. بدن و جامه شهید از ناحیه روح، اندیشه، حق‌پرستی و پاکباختگی شهید کسب شرافت کرده است.

- ممنون حاج آقا 

برداشتی از کتاب: قیام و انقلاب مهدی (عج) و مقاله شهید، (مقاله شهید)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره)