۱ . حوزه به‌مثابه نهادی ذیل انقلاب و مجموعه نظام

در این برداشت، حوزه به‌عنوان نهادی مستقل از نظام اسلامی در نظر گرفته نمی‌شود و کارکرد آن، ذیل مجموعه نظام و به‌عنوان یکی از ارکان آن، تعریف می‌شود.

۲ . انقلابی بودن علوم حوزوی

در این برداشت، واژه انقلابی، وصف ساختار حوزه و علوم و دروس حوزوی است. انقلابی بودن علوم حوزوی به معنای ویژگی تحول‌خواهی در علوم موجود حوزوی است، به‌گونه‌ای که این ویژگی، دانش‌های حوزوی را در راستای اداره مطلوب ساحت‌های مختلف نظام اسلامی به کار گرفته و ضمن طراحی ساختار مناسب و محتوای مطلوب این علوم، پاسخگویی به پرسش‌های اساسی نظام را مدنظر قرار می‌دهد. بدیهی است این امر، موجب تحول، پویایی و روزآمدی، کارآمدی، نظام‌وارگی و کاربردی شدن دانش‌های حوزوی در عصر موجود خواهد شد.

۳ . انقلابی بودن عناصر حوزوی و مجموعه روحانیت

در این برداشت، واژه انقلابی، صفتی برای مجموعه روحانیت اعم از طلاب، اساتید و علمای حوزوی است.

بر اساس برداشت‌ها و احتمالات سه‌گانه فوق از مفهوم حوزه انقلابی، سه مفهوم کلیدی و اساسی را می‌توان از ماهیت این حوزه و تفاوت آن با حوزه سکولار، برداشت نمود. این سه مفهوم عبارت‌اند از: 

۱. «حمایت و پشتیبانی حوزه انقلابی از انقلاب و نظام اسلامی» ۲. «تحول و کارآمدی» ۳. «دغدغه‌مندی نسبت به آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی»

حدوث و بقاء انقلاب اسلامی، وابسته به حمایت و پشتیبانی حوزه به‌عنوان عامل پدیدآورنده انقلاب اسلامی است. تداوم انقلاب، به تلاش علما و طلاب انقلابی و جهادی بستگی دارد که از ابتدا با حرکت انقلابیِ خود، پا به نهضت انقلاب اسلامی نهادند. مقام معظم رهبری در خطابی به روحانیت مبنی بر ضرورت تداوم مسیر انقلاب با وجود سختی‌های پیش رو، به این نکته تاکید می‌فرماید که روحانیت، بایستی با تمام وجود دریابد که ادامه مسیر، همچون مرحله آغازینِ راه، با سختی و دشواری همراه است؛ محرومیت و حرمان می‌طلبد؛ دوری از فراغت را می‌خواهد؛ فراق اهل و خانمان را برمی‌تابد؛ زخم‌زبان و طعن طاعنان را به دنبال دارد؛ جراحت‌ها و شهادت‌ها را با خویش به همراه می‌آورد و در یک‌کلام، همچنان ایثار و فداکاری را از حوزه مطالبه می‌کند. حوزه انقلابی برای تداوم این مسیر ناهموار، باید آماده باشد.