آیین یهود، یکی از سه دین بزرگ دارای کتاب آسمانی است. پیامبران بسیاری برای هدایت و راهنمایی آنان از جانب خداوند آمده که همگی در دوران زندگی و رسالت خویش متحمل رنج‏های فراوانی شده‏اند، تا بتوانند مردم زمان خویش را از خواب غفلت بیدار و متوجه مبدأ هستی و روز جزا کرده و در پرتو عمل به احکام الهی، به سعادت و خوشبختی همیشگی نایلشان کنند. 

یهود از روز نخست تشکّل قومی خود، واکنش‏های ناشایستی نشان داده و در زمان هر پیامبری، به گونه‏ای نافرمانی و مخالفت خود را ابراز داشته‏اند که صفحات تاریخ، گواه گویا و شاهدی بی‏طرف بر مدعا است. بازماندگان قوم بنی‏اسرائیل در آغاز بعثت نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) آنچنان دست به دشمنی و عداوت یازیدند که قرآن مجید «از آنان با عنوان سرسخت‏ترین دشمن مسلمانان یاد می‏کند». در این نوشتار، به تبیین نظر قرآن در این باره می‏پردازیم:

صفات و ویژگی‏های یهود در قرآن

یکی از راه‏های شناخت هر قوم و ملتی دانستن اوصاف و ویژگی‏های آنان است. قرآن کریم در آیات بسیاری صفات و ویژگی‏های یهودیان را یادآور شده و با بیان اوصاف آنها مسلمانان را با ماهیت اصلی و واقعی‏شان آشنا می‏سازد.

قساوت قلب

از جمله بیماری‏های روانی و گناهان قلبی که در عقل و شرع درمان علاج آن‏ها لازم و ضروری است، بیماری قساوت قلب (سنگدلی و سخت‌دلی) است. افزون بر اینکه خود قساوت قلب، بیماری و علامت ناسالمی دل انسان است؛ سبب بیماری‏های دیگری هم می‏شود که از جمله آن‏ها انحراف انسان از صراط مستقیم عبودیت در گفتار و کردار است. قرآن کریم آثار وخیم قساوت قلب را این‌چنین بیان می‏کند: «اَفَمَنْ شَرَحَ اللّهُ صَدْرَهُ لِلاِسْلام فَهُوَ عَلی نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَیْلٌ لِلْقاسِیَةِ قُلْوبُهُمْ مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ أَوْلئِکَ فی ضَلالٍ مُبینٍ؛ پس آیا کسی که خدا سینه‏اش را برای (پذیرش) اسلام گشاده، و (در نتیجه) برخوردار از نوری از جانب پروردگارش می‏باشد (همانند فرد تاریک دل است)؟ پس وای بر آنان که از سخت‌دلی یاد خدا نمی‏کنند، اینانند که در گمراهی آشکارند».

قرآن کریم از این سنگدلی یهود این‌گونه سخن می‏گوید: «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِیَ کَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْماءُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ؛ سپس دل‏های شما (یهودیان) بعد از این واقعه سخت شد؛ همچون سنگ یا سخت‏تر از آن؛ چرا که برخی از سنگ‏ها می‏شکافد و از آن، نهرها جاری می‏شود، و پاره‏ای از آنها شکاف بر می‏دارد و آب از آن تراوش می‏کند، و پاره‏ای از خوف خدا (از فراز کوه) به زیر می‏افتد؛ اما دل‏های شما چنین نیست و خداوند از اعمال شما غافل نیست».

بر پایه شواهد و قرائن فراوان، یهود در طول تاریخ، از سنگ‌دل‌ترین ملّت‏ها بوده و هست؛ چنان که اگر زمانی بر منطقه‏ای حاکم می‏شدند، با بی‏رحمانه‏ترین شیوه دست به کشتار می‏زدند. شاید آنان این‌طور جنگیدن و خونریزی را از توراتِ تحریف شده گرفته باشند که در اسفار مختلف از آن سخن به میان آورده است؛ از جمله «...هیچ‌کسی را زنده نگذارید و به کسی رحم نکنید. پیر و جوان دختر و زن و بچه همه را از بین ببرید.» و در سفر اشعیا نبی این‌گونه آمده است «هر که گیر بیفتد با شمشیر یا نیزه کشته خواهد شد. اطفال کوچک در برابر چشمان والدینشان به زمین کوبیده خواهند شد. خانه‏هایشان غارت و زنان بی‌عصمت خواهند گردید.» این بینش و نگرش را خداوند چنین در قرآن به نقد می‏کشد: «چون از شما پیمان محکم گرفتیم که خون همدیگر را مریزید و یکدیگر را از سرزمین خود بیرون نکنید؛ سپس شما به این پیمان اقرار کردید و خود گواهید؛ ولی باز همین شما هستید که یکدیگر را می‏کشید و گروهی از خودتان را از دیارشان بیرون می‏رانید و به گناه و تجاوز بر ضد آنان به یکدیگر کمک می‏کنید؛ و اگر به اسارت پیش شما آیند به دادن فدیه آنان را آزاد کنید؛ با آنکه نه تنها کشتن؛ بلکه بیرون کردن آنان بر شما حرام شده است. آیا شما به پاره‏ای از کتاب تورات ایمان می‏آورید و به پاره‏ای دیگر کفر می‏ورزید».

ثروت پرستی و مال‌اندوزی

در تاریخ بشریت، هیچ امتی مانند یهود وجود نداشته که این‌چنین شیفته ثروت و مال دنیا باشد. آنها برای به دست آوردن مال، از هر راهی استفاده می‏کردند گرچه مخالف با شرف و حیثیتِ انسانی باشد. قرآن کریم کسانی را که فقط به دنبال مال‌اندوزی هستند و هیچ‌گونه بهره‏ای از معنویات و هدایت ندارند، به حیوانات تشبیه کرده و می‏فرماید: «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ؛ آنها دل‏ها [= عقل‏ها] یی دارند که با آن اندیشه نمی‏کنند و نمی‏فهمند؛ چشمانی که با آن نمی‏بینند، و گوش‏هایی که با آن نمی‏شنوند. آنها همچون چهار پایانند؛ بلکه گمراه‌تر. اینان همان غافلانند (چرا که با داشتن همه‌گونه امکانات هدایت باز هم گمراهند)». 

یهودیان با اینکه پیامبران زیادی داشتند و می‏توانستند با بهره‏گیری از مواعظ و نصایح آنان از ضلالت و گمراهی نجات یابند؛ ولی همیشه در غفلت بودند، و تنها به جمع‌آوری مال دنیا فکر می‏کردند، تا آن جایی که به مرحله‏ی پرستش مال می‏رسند؛ چنان که عیسی ابن مریم (سلام الله علیها) به آنها می‏فرمایند:  «لا تَعبُدُوا رَبَّیْنِ اللَّهَ وَ المال»؛ یعنی دو خدا را پروردگار و ثروت را عبادت نکنید.

قرآن کریم حقیقت حال یهود و شدت علاقه آنان را به زندگی مادی دنیا، این‌گونه توصیف می‏کند: «وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلی حَیاةٍ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ یُعَمَّرَ وَ اللَّهُ بَصِیرٌ بِما یَعْمَلُونَ؛ آنان (یهودیان) را حریص‏ترین مردم حتی حریص‏تر از مشرکان بر زندگی (این دنیا و اندوختن ثروت) خواهی یافت، (تا آنجایی) که هر یک از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود. در حالی که این عمر طولانی، او را از کیفر و عذاب (الهی) باز نخواهد داشت و خداوند به اعمال آنها بیناست».

به فرموده‏ی قرآن، یهود حریص‏ترین مردم به زندگی دنیا است و به خیال اینکه عمر طولانی مانع از عذاب الهی می‏شود، همیشه این آرزو را داشته‏اند. شاید یکی از علل مال‌اندوزی یهود، عدم اعتقاد آنان به جهان آخرت در مقام عمل می‏باشد. خداوند متعال در قرآن کریم با اشاره به این عقیده یهود، این‌گونه می‏فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ قَدْ یَئِسُوا مِنَ الاخِرَةِ کَما یَئِسَ الْکُفَّارُ مِنْ أَصْحابِ الْقُبُورِ؛ ای کسانی که ایمان آورده‏اید، با مردمی که خداوند آن‏ها را مورد غضب قرار داد. (یعنی یهودیان که ملت مغضوب علیهم هستند چنان که در آیه 90 سوره بقره گفته شد.) دوستی نکنید، آن‏ها از آخرت مأیوس‌اند همان‌گونه که کفار مدفون در قبرها مأیوس می‏باشند».

از ویل دورانت نقل شده که «یهود به جهان پس از مرگ معتقد نیست و پاداش و کیفر را منحصر به زندگی دنیا می‏داند.»