ابوسعید (ابوعلی) حسن بن حسین واعظ بیهقی از علمای شیعه قرن هشتم قمری و معاصر فخرالمحققین و شهید اول. وی در زمان حکومت سربداران میزیسته است. از زندگانی او اطلاع چندانی نیست، جز آنچه صاحب ریاض، سید محسن امین در اعیان الشیعه و آقا بزرگ تهرانی در طبقات اعلام الشیعه، در شرح حال و آثار او نوشتهاند.
مؤلف از زندگانی خویش سخنی نگفته؛ امّا از سخن او در کتاب راحة الارواح به دست میآید که نزد حکمرانان سربداری قرب و منزلتی داشته است، تا آنجا که حاکم وقت سربداران - خواجه یحیی کَرّابی - از او خواست کتابی در باب احوالات چهارده معصوم بنگارد و او پس از خواهش خواجه یحیی سربداری، کتابی را به زبان فارسی در پانزده باب در ذکر احوال پیامبر تا امام زمان (علیه السلام) نوشت و نامش را راحة الارواح و مُونِس الاشباح نهاد چون تا از خواندن آن جانهای مؤمنان راحت یابد و دلهای ایشان آسایش پذیرد.
در برخی منابع از او به لقب «تاجالدین» یاد شده است؛ اما لقب مشهورتر او «الشیعی» است. میتوان احتمال داد که تشابه اسمی وی با نویسندگان اهل سنت موجب شده تا به منظور تمایز بین آنها از او همه جا با این لقب یاد شود. آقابزرگ تهرانی در الذریعه در ذیل کتاب مصابیح القلوب از او به عنوان واعظ عارف خواجه ابی سعید حسن بن حسین شیعی سبزواری یاد کرده است. سید محسن امین در اعیان الشیعه او را عالم، فاضل، متکلم، عارف و واعظ و به نقل از کتاب الریاض الفاضل العالم الفقیه وصف کرده است.
حسن شیعی سبزواری علاوه بر راحة الارواح، آثار دیگری نیز داشته که امروزه موجود و برخی منتشر شده است. مجموع آثار وی درباره زندگی و سخنان پیامبر اکرم و اهلبیت معصومین (علیهمالسلام) است. دیگر آثار او عبارتند از:
بَهجة المباهج فی تلخیص مَباهج المُهَج فی مناهج الحُجَج: این کتاب، تلخیص و در مواردی تکمیل اثر قطب الدین کیدری صاحب شرح نهجالبلاغه با عنوان مباهج المهج است که به شرح زندگی ائمه میپردازد.
ترجمه کشف الغمه نوشته علی بن عیسی اربلی در زندگی امامان شیعه.
غایةُ المَرام فی فَضائل عَلی بن ابی طالب و ذُریته الکرام: شیعی سبزواری این کتاب مختصر را به کمک اخبار شیعه و اهل سنّت و با حذف اسانید روایات نگاشته است.
مصابیح القلوب: که این کتاب ترجمه و شرح ۵۳ روایت منقول از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در مواعظ، امثال و حکم است.
المصباحُ المُنیر فی فَضائل النّبی و اهل بیته: کتابی است به زبان فارسی. این اثر در دست نیست و فقط صاحب اعیان الشیعه از آن خبر داده است.