1) امیرمؤمنان (علیه السلام) در ضمن سخنانی (که در حکمت ۳۱ در نهج البلاغه آمده است) «صبر» و «یقین» و «عدل» و «جهاد» را به عنوان ارکان و پایه‌های چهارگانه «ایمان» ذکر می‌کنند و سپس هر کدام از این چهار پایه را به چهار شاخه تقسیم می‌کنند. «مرزبندی با فاسقان» و نفرت درونی از آنان و دوری گزیدن عملی از اهل فسق و فجور (شَنَآنِ الْفَاسِقِين) را در کنار «امر به معروف» و «نهی از منکر» و «موضع‌گیری صادقانه» به عنوان یکی از شاخه‌های چهارگانه جهاد ذکر می‌کنند.

2) معنای لغوی «شنئ» عبارت است از «بغض» و «خشم» و «کینه» و «دوری گزیدن». یعنی حساب خود را با فاسقان و فاجران جدا کردن؛ با آن‌ها مخلوط نشدن و مرز میان خود و فاسقان را معین کردن آن‌قدر اهمیت دارد که از شعبه‌های جهاد در راه خدا و از ارکان و پایه‌های ایمان است. از وظایف قطعی مؤمنان در مواجهه با گناه به ویژه گناهان اجتماعی آن است که قلباً از مشاهده گناه ناراحت می‌شوند و چهره در هم می‌کشند؛ یعنی اثر آن ناراحتی قلبی در چهره آنان نمایان می‌شود. همگان متوجه آزردگی او از دیدن فسق و فجور می‌شوند.

3) ضمناً معلوم می‌شود که چنین کاری، هم سخت است و هم پرزحمت؛ به همین دلیل نوعی «جهاد» است.

4) البته روشن است که این نکته هرگز بدان معنا نیست که هیچ تعاملی با فاسقان نداشته باشیم؛ خیر. زیرا گاهی لازم است حتی با دشمنان عنود هم تعامل ایجاد شود. به علاوه، یکی از وظایف حتمی اهل ایمان در مواجهه با اهل فسق و فجور، ارشاد و راهنمایی آن‌ها و تلاش در جهت هدایت آن‌هاست. یعنی «تعاملات خیرخواهانه و هدایت‌گرانه» با اهل فسق، یکی از وظایف اهل ایمان است.

5) بنابراین، منظور از این جمله آن است که مرزهای میان «تقوا» و «فسق» و همچنین مرزهای میان «پارسایان» و «فاسقان» نباید به هم بخورد. جایگاه‌ها باید معلوم باشد. نباید تساهل و تسامح در مواجهه با اهل فسق و فجور به گونه‌ای باشد که حق و باطل چنان درهم آمیزند که مرزهای آن‌ها کم‌رنگ و بلکه بی‌رنگ شود؛ زیرا کمترین اشکالِ به هم خوردن مرزهای میان مؤمنان و فاسقان این است که امور بر خود افراد یا دست‌کم بر افراد ضعیف الایمان مشتبه می‌شود. در صورت بی‌توجهی به مرزبندی‌ها، آرام آرام افراد نمی‌دانند که واقعاً در کدام طرف قرار دارند. ممکن است خود را در جبهه مؤمنان به شمار آورند؛ اما به دلیل به هم ریختگی مرزهای ایمان و فسق، و پاک شدن مرزهای فضیلت و رذیلت، فی‌الواقع در جبهه فاسقان باشند. به علاوه اهل فسق و فجور وقتی همراهی و همدلی اهل ایمان را ببینند، رفتار و سبک زندگی خود را امری طبیعی تلقی خواهند کرد و تلاشی در جهت اصلاح خود نخواهند کرد.

6) به هر حال، اسلام تأکید ویژه‌ای بر این دارد که هویت جمعی مؤمنان باید مشخص باشد و مرزبندی‌ها باید کاملاً معلوم و شفاف باشد. باید وضعیت فرهنگی جامعه به گونه‌ای باشد که دقیقاً معلوم شود که فرد در کدام جبهه قرار دارد و در کدام سبک زندگی دسته‌بندی می‌شود: «سبک زندگی مؤمنانه» یا «سبک زندگی غیرمؤمنانه»؟