قرآن کریم در آیه چهارم سوره صف در وصف و منزلت مبارزان در راه خدا آورده است:
«اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَاَنَّهُم بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ؛ خداوند کسانی را دوست میدارد که در راه او پیکار میکنند همچون بنائی آهنین»
خداوند در این آیه شریفه بر مقام والای مجاهدان در راه دفاع از دین و مردم و کیان اسلامی اشاره دارد و هم شرایط احراز این جایگاه والای جهاد در راه حق را بر میشمرد؛ لذا از ظرایف این آیه شریفه آن باشد که:
اولاً، فرمودند: کسانی که در راه خداوند برای دفاع از ملک و ملت و دین مبارزه میکنند، محبوب خداوند هستند و این مقامی بس والا باشد.
مقام محبوب بعد از طی کردن مقام حُب حاصل شود. چون مجاهدان راه خدا به خاطر دوستی با خدا و دین او پیکار میکنند و او نیز به ایشان عشق میورزد و این مجاهدان را محبوب خودش قرار میدهد و لذا فرمودند: «ان الله یحب الذین فی سبیله»
چون محبوب او شدند، خود مشتری جانهایشان میشود و با آنان معامله نیکویی میکند.
«إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ؛ خداوند جان و مال مؤمنان را در ازاء بهشت از آنان خریده است»
شرط نائل شدن به مقام محبوب در جهاد
ثانیاً، شرط رسیدن به این مقام و درجه والا آن باشد که در این جهاد متحداً وارد شوند، فرمودند: "فی سبیله صفاً" صف آنجایی است که هیچ بیگانهای در آن نفود نداشته باشد و هیچ خللی در آن نباشد و همه در جهاد و مبارزه پیکر واحد و خلل ناپذیر گردند.
و شرط دیگر آن باشد که در پیکار، بنیان مرصوص باشند، بنیان و بنایی سربی و مستحکم که تزلزل در آن نباشد. اگر جهاد با اتحاد و صف واحد بر بنیان مستحکم و تزلزل ناپذیر و ارادههای قوی و پولادین استوار، پایدار و بادوام باشد، تبلور توکل و اخلاص و خیرخواهی خواهد بود و مجاهد میشود محبوب خداوند و دست او میشود دست خداوند و وجودش را خداوند خریدار است.
و از سویی اگر متحد و مستحکم باشند، دژ نفوذ ناپذیر را تشکیل خواهند داد و حافظ دیانت و ملت خواهند بود و این نیز حب خداوند را به همراه دارد. به سبب این مقام ویژه و والای جهاد در نزد خداوند است که حضرت امیرمومنان (علیهالسلام) آن را درِ گشوده خداوند برای دوستان خاصش معرفی میکند: «فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ؛ جهاد در راه خدا، دری از درهای بهشت است که خدا آن را به روی دوستان مخصوص خود گشوده است».