هادی قطبی
در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، ایران موفق شد جایگاه خود را در افکار عمومی جهان عرب و غرب ارتقا دهد و محبوبیت بیسابقهای کسب کند. این تحول در شرایطی رخ داد که ایران پیشتر با تبلیغات منفی گسترده از سوی رسانههای غربی و صهیونیستی مواجه بود که آن را کشوری منزوی، خطرناک و تروریست معرفی میکردند. بخشی از این تغییر نگاه به ایران اسلامی در ابعاد و اشکال مختلف خود را نشان داد که میتوان در موارد ذیل خلاصه کرد:
۱. تحول در تصویر جهانی ایران
جنگ 12 روزه موجب تغییر نگرش عمومی نسبت به ایران شد و آن را از کشوری تهدیدآمیز، به نمادی از مقاومت و عدالتخواهی تبدیل کرد. ایران توانست با ایستادگی در برابر اسرائیل و بدون اتکا به قدرتهای جهانی، اعتماد و تحسین افکار عمومی را جلب کند.
۲. همبستگی منطقهای و فرامنطقهای
حمایت گسترده از ایران در جهان عرب، حتی از سوی چهرههای منتقد مانند ترکی فیصل، نشاندهنده شکاف در سیاستهای سنتی ضدایرانی بود. وی که رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان است، در یادداشتی در روزنامه اماراتی «نشنال»، با اشاره به اینکه مالکیت بمبهای اتمی از سوی رژیم صهیونیستی مغایر معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) است، تاکید کرد: «اگر عدل و انصاف بر دنیا حاکم بود، باید شاهد بارش بمبافکنهای B2 آمریکایی بر روی دیمونا و دیگر وبگاههای اسرائیلی میبودیم؛ چراکه اسرائیل دارای بمبهای هستهای است که با معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای مغایرت دارد.» (
https://irna.ir/xjTVXV)
تظاهرات مردمی در اروپا و آمریکا با شعارهایی در حمایت از ایران، نشاندهنده تغییر در موضع افکار عمومی غربی نسبت به سیاستهای دولتهایشان بود. مردم شهرهای لندن، روتردام، ژنو، رم، پاریس، وین و بسیاری از دیگر نقاط جهان با فراخوان گسترده گروههای حقوق بشری و فعالان مدنی، صحنه موجی از اعتراضات ضد جنگ شدند. تجمعاتی که شرکتکنندگان آن پرچمهای ایران و فلسطین را کنار هم برمیافراشتند و شعار «دست از سر ایران بردارید.»، «جنگ را متوقف کنید.» و بعضاً «مرگ بر اسرائیل» به زبانهای گوناگون سر میدادند. این تجمعات را میتوان بزرگترین بسیج مردمی اروپا علیه ظلم و استکبار دانست.
۳. محبوبیت در فضای مجازی
با وجود محدودیتهای اینترنتی، کاربران شبکههای اجتماعی با انتشار محتواهای حمایتی از ایران، موجی از همدلی جهانی را رقم زدند. هنرمندان، اینفلوئنسرها و تولیدکنندگان محتوا با آثار خود به بازنمایی قدرت و مظلومیت ایران پرداختند.
فیلمها و تصاویر موشکهای ایرانی در آسمان فراگیر شد و سوژه داغ کاربران شبکههای اجتماعی شد. توییتر، تیک تاک، اینستاگرام و یوتیوب مملوء از تصاویر موشکهای ایرانی شد و اخبار اغلب وبگاهها و پیامرسانها حول محور قدرت و شکوه ایران و ایرانی میچرخید. کامنتهای مردم برای پستهای مربوط به ایران حتی از میزان بازدید و درصد محبوبیت و پسندیدن پستها هم هیجانانگیزتر بود. کمپین «ایران اگر میشنوی انجامش بده» از جمله آنها بود.
هنرمندان جهانی هم علاوه بر تظاهرات مردمی با تولیدات رسانهای از ایران حمایت کردند. برای مثال شهروندی آمریکایی – ایتالیایی به نام «لوکاس گیج» آهنگ «Boom Boom Tel Aviv» را ساخت. این موزیک در کمتر از 24 ساعت بالاتر از 500 هزار بازدید داشت و نهایتاً با بیش از یک میلیارد بازدید، فراگیر شد. گروه چینی «Innokids» هم آهنگ محبوب «آتشبازی بر فراز اسرائیل» را ساخت. این حرکات خودجوش فقط به اهالی موسیقی محدود نبود؛ بلکه کاریکاتوریستها، نقاشان، نویسندگان، تولیدکنندگان محتوا و دیگر هنرمندان هم بیکار ننشسته و تولیدات فاخر و ارزشمندی در راستای محبوبیت ایران در جهان داشتند. کمال شرف، لوئیز کارلوس، واسکو گارگالو، طارق صخراوی، کارلوس لطوف، دیمیتری جورجوپالیس و… فقط برخی از هنرمندان این عرصه بودند.
۴. ریشههای معنوی و فطری محبوبیت
دلیل اصلی محبوبیت ایران، ناشی از بیداری فطرت انسانی در برابر ظلم و استکبار است. ایران بهعنوان نماد توحید، عدالت و مقاومت، توانسته است حس امید، نقشآفرینی و بازگشت به ارزشهای انسانی را در مردم جهان زنده کند. همچنین پیوند میان سیاست، رسانه، فرهنگ و معنویت در شکلگیری محبوبیت ایران تأثیر بسیار داشته است و آن را نقطه عطفی در باز تعریف جایگاه ایران در نظام بینالملل میداند.