تفکر
️ اکبر مظفری
- سلام بفرمایید.
- حاج آقا تفکر چه جایگاهی در اسلام دارد؟
- یکی از اصول تعلیمات قرآن کریم، دعوت به تفکر است. خداوند تفکر، تدبر، تحقیق و جستجو رو فرض شمرده و قسمت مهمی از آیات خود را به این امر اختصاص داده است. اسلام به تفکر چنان ارزشی قائل شده که حتی اصول دین و بالاخص اصل اصول دین یعنی توحید را با تقلید قبول نکرده و تحقیق درباره آن را لازم شمرده است.
- چه نوع تفکری سودمند است؟
- تفکر اگر سطحی و پراکنده باشد، کار سهل و آسانی است؛ اما اثر و نتیجه‌ای برای آن مترتب نیست؛ ولی تفکر اگر عالمانه و مبتنی بر مطالعات دقیق باشد، هر چند سخت و پر مشقت است؛ اما مفید و پر فایده است.
- تفکر در هر چیزی پسندیده است؟
- نه. اسلام با صرف انرژی عقل در مسائلی که نتیجه‌ای جز خستگی عقلی به همراه ندارد، موافق نیست. همچنین اسلام با مسائلی که راه تحقیق در آنها بسته است و یا راه تحقیق باز است؛ اما موضوع تحقیق دارای اثر و فایده نیست، مخالفت کرده است. پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) علمی را که داشتن آن سودی ندارد و نداشتنش زیانی نمی‌رساند را بیهوده خوانده است.
- تفکر در چه چیزهایی مفید است؟
- قرآن کریم از تفکر در سه موضوع طبیعت، تاریخ و انسان به عنوان تفکرِ مفید و سودمند نام می‌برد. قرآن از جهان خارج انسان به عنوان «آفاق» و از جهان درون انسان به عنوان «انفس» یاد می‌کند و همواره به تفکر در مخلوقات خدا برای پی بردن به رازها و اسرار آفرینش، تفکر در ضمیر انسان به عنوان اشرف مخلوقات، تفکر در تاریخ و زندگی مردمان گذشته برای شناخت قوانین و سُنن جاری در زندگی بشر دعوت می‌کند.
- تفکر پیش نیاز و مقدمه‌ای هم دارد؟
- مایه اصلی تفکر، علم است. می‌گویند امر به شیء، امر به مقدمه آن نیز است. چون تفکر بدون علم و معلومات میسر نیست، پس امر به تفکر امر به سرمایه تفکر یعنی کسب معلومات صحیح نیز است. وقتی قرآن کریم مردم را به تفکر تشویق می‌کند، در واقع به علم هم تشویق کرده است؛ چون لازمه تفکر، داشتنِ علم است.
- با این همه توصیه دینی؛ چرا تفکر مفید در جوامع اسلامی مغفول واقع شده است؟
در دوره‌ای از تاریخ اسلام جریاناتی ظهور کرده و اکثریت مسلمین رو بر خلاف جهتی که قرآن کریم هدایت کرده بود، سوق دادند. آنها موضوعات لغو و بی‌پایه و اساس رو محل بحث و جدل‌های طولانی‌مدت خود کرده و افکار عمومی مسلمین را بر خلاف خواسته قرآن که می‌فرماید: «وَالَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضونَ» سالیان سال به اندیشه‌های واهی و بی‌حاصل مشغول کرده و بدین وسیله از موضوعاتی که قرآن کریم امر و تشویق به مطالعه و تحقیق درباره آنها کرده بود، غافل شدند و از تفکرات متعالی و سازنده، سودمند و زندگی‌ساز فاصله گرفته و دور افتادند.
- ممنون حاج آقا
منبع: برداشتی از کتاب: بیست گفتار، (قرآن و مسئله تفکر)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره)
دسته بندی مطالب:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
- 1 از 107
- شماره بعدی
کانال پرتو را در پیامرسان ایتا دنبال کنید
مطالب این سایت متعلق به نشریه پرتو بوده و استفاده از مطالب اختصاصی آن با ذکر منبع بلامانع است.
