روزه در اسلام از نظر احکام، ساختار و اهداف، تفاوتهای مهمی با روزه در ادیان دیگر دارد. نخست، در اسلام روزه دارای چارچوب مشخصی است که فرد مکلف، از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن، آشامیدن و برخی اعمال خاص خودداری میکند، در حالی که در مسیحیت و یهودیت، روزه غالباً به شکل محدودتر یا انعطافپذیرتر انجام میشود. به عنوان مثال، در برخی شاخههای مسیحیت، افراد میتوانند بهجای پرهیز کامل از غذا، از مصرف برخی مواد غذایی خاص خودداری کنند.
یکی از تفاوتهای دیگر، اهداف و فلسفه روزه است. در اسلام، روزه نهتنها یک عبادت فردی برای تزکیه نفس محسوب میشود؛ بلکه جنبه اجتماعی قوی نیز دارد. روزه موجب همدلی با فقرا، تقویت نظم اجتماعی و کنترل هوای نفس میشود. در مقابل، در بسیاری از سنتهای مسیحی و یهودی، روزه بیشتر به عنوان یک عمل ریاضتی برای توبه، طلب مغفرت و آمادگی برای مناسبتهای مذهبی در نظر گرفته میشود.
همچنین، روزه در اسلام واجب و دارای احکام فقهی صریح است، در حالی که در مسیحیت و یهودیت، اجرای آن تا حد زیادی به انتخاب فرد بستگی دارد. در اسلام، رعایت شرایط و آداب روزه اهمیت بالایی دارد و ترک عمدی آن بدون عذر شرعی، کفاره و جبران خاصی را میطلبد. اما در ادیان دیگر، جایگزینهایی برای روزه مانند انجام کارهای نیک یا دعا در نظر گرفته شده است.
در نتیجه، روزه در اسلام به عنوان یک رکن دینی با ابعاد فردی و اجتماعی گسترده، از سایر ادیان متمایز میشود. در نهایت، میتوان گفت که روزه یکی از سنتهای مشترک ادیان الهی است که در طول تاریخ، نقش مهمی در رشد معنوی و اصلاح فردی و اجتماعی انسانها ایفا کرده است. ماه رمضان فرصتی ارزشمند برای بهرهمندی از برکات این عبادت و دستیابی به معنویت و خودسازی بیشتر است.