۱. برخی برداشت‌های مطلق و سوگیرانه از سخنان رهبری، بسیار عجیب هستند. مگر رهبری تاکنون درباره دولت‌های گذشته گفته بودند که «من از فلان دولت حمایت نمی‌کنم» یا «مردم از فلان دولت حمایت نکنند»؟! این حمایت، امر مشترک و همیشگی بوده و اختصاص به هیچ دولتی نداشته است. اتفاق تازه‌ای رخ نداده! انتظار داشتید رهبری بگویند مردم از دولت فاصله بگیرند؟! نه فقط درباره دولت‌ها؛ بلکه درباره هیچ‌یک از نهادها، تاکنون رهبری موضعی نداشته‌اند که بر نفی دلالت داشته باشد. در کجا رهبری گفته‌اند مردم در برابر فلان نهاد بایستند؟! یا مردم به فلان نهاد، کمک نکنند؟! هیچ جا. درباره دولت اعتدال نیز که آن‌همه صدمات و لطمات زد، رهبری در هیچ سخنی، توصیه به عدم کمک نکردند، چه رسد به تقابل.

۲. منطق عملی رهبری نسبت به دولت‌ها، اصطکاک و تنش نیست. در تلخ‌ترین شرایط نیز ایشان، بنا را بر تفاهم و همکاری و کمک می‌گذارند و می‌خواهند گره‌ها گشوده شود. اگر تضادها و تعارض‌های نهانی، در سطح بالا هم قرار داشته، باز رهبری سعی کرده‌اند دوره دولت‌ها به سر آید و فرود آرام و پایان خوش، رقم بخورد. توقع مواجهه غلیظ و تقابل و عزل از رهبری، نابجاست. ایشان به دولت‌ها از دو منظر می‌نگرند؛ یکی از اینکه جزو ساختار رسمی و قانونی و بخشی از نظام هستند، و دیگر اینکه منتخب مردم هستند. این دو جهت، سبب می‌شود که حتی در صورت تفاوت جدی میان سیاست‌های رهبری و دولت‌ها، ایشان به حمایت از آن‌ها ادامه بدهند و به صورتی رفتار نکنند که حس جدایی و اصطکاک در ذهنیت مردم رخ بدهد. فراتر از اینها، علامه مصباح می‌گفت با وجود اینکه رهبری می‌دانند برخی نیروهای سیاسی، قصد خیانت و توطئه دارند و مترصّد ضربه‌زدن هستند؛ اما باز هم مواجهه پدرانه و بزرگوارانه با آن‌ها دارند و به روی خویش نمی‌آورند و با آن‌ها با ملاطفت و ملایمت رفتار می‌کنند. از این جهت، ایشان بر این باور بود که سعه‌صدر رهبری، حیرت‌آور است.

۳. به یاد داریم که در دوره دولت اصلاحات نیز، رهبری همواره به همبستگی و وحدت دعوت می‌کردند و به حمایت از دولت می‌پرداختند؛ اما از آن سو، شخصیتی مانند علامه مصباح، از زاویه فکری و معرفتی، به نقد جدی و چالشی دولت می‌پرداخت؛ چنان‌که ایشان به‌عنوان یک نیروی منتقد دولت اصلاحات شناخته می‌شد. بدین جهت، رئیس دولت وقت نیز از علامه مصباح، ناخشنود و بلکه عصبانی بود. بااین‌حال، علامه مصباح در آن دوره، نقدهای بنیادین خویش را به نحوه حکمرانی دولت و به‌خصوص سیاست‌های فرهنگی‌اش، تعطیل نکرد. تکلیف رهبری با دیگران تفاوت دارد و لازم نیست نیروهای فکری نیز همانند رهبری، ملاحظات فراوان داشته باشند؛ چون تفاوت در موقعیت، موجب تفاوت در موضع‌گیری می‌شود. حضرت امیر (علیه‌السلام) هیچ‌گاه جناب ابوذر را از روشنگری‌هایش باز نداشتند؛ اما خودشان آن‌گونه عمل نکردند. همین نقادی‌های مبتنی بر حق و انصاف، در ذات خودش، کمک و مساعدت است. حمایت از هیچ دولتی، مطلق نیست؛ بلکه حمایت، فقط از فضیلت‌ها و صواب‌ها و صلاح‌هاست. حمایت از خطا و خیانت، بی‌معناست. آنجا که دولت به راه حق رفت، باید حمایت و همدلی کرد، و آنجا که به جانب باطل رفت، باید نقد و نهی کرد. ما با امر مطلق روبرو نیستیم که بتوانیم مواجهه مطلق در پیش بگیریم. ساختارهای نسبی، مواجهات نسبی و اقتضایی و موقعیتی می‌طلبند.