محمد ملک زاده
همزمان با انتخاب آقای پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری، امیدهایی در میان برخی حامیان غربگرای ایشان ایجاد شد و آنان بدون توجه به تجربه تلخ دولت آقای روحانی، به تجدید رابطه با آمریکا امیدوار شدند. این در حالی است که مروری بر تجربه گذشته نشان میدهد دخیل بستن به اروپا و آمریکا نه فقط مشکلی را از پیش پای ملت ایران بر نمیدارد، که مشکلات متعددی نیز به وجود خواهد آورد.
رهبر انقلاب اسلامی در آخرین دیدار رئیسجمهور و هیئت دولت دوازدهم در 6 مرداد 1400 با اشاره به تجربه دولتهای یازدهم و دوازدهم در اعتماد بیهوده به غرب، این تجربه بسیار مهم را چراغ راه سیاستمداران و مسئولان و آیندگان دانستند و فرمودند: «این تجربه عبارت است از بیاعتمادی به غرب؛ آیندگان باید از این تجربه استفاده کنند. در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمیدهد. به ما کمک نمیکنند و هر جا بتوانند ضربه میزنند؛ آنجایی که ضربه نمیزنند، آنجایی است که امکانش را ندارند، هر جا امکان داشتهاند ضربه زدهاند؛ این تجربهی بسیار مهمّی است».
این تجربه بسیار مهم امروز همچون یک چراغ راه در کنار دولت چهاردهم قرار دارد و میتواند تمام ابعاد و زوایای سیاست خارجه دولت جدید را روشن نماید.
آقای پزشکیان در مراسم تنفیذ و مناسبتهای مختلف قبل از آن، بنای فعالیتهای دولت خود در سیاست خارجی را به درستی مبتنی بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت قرار دادهاند. عمل به این وعده که کاملاً در چارچوب سیاستهای راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران و الگوی ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری هست، میتواند مهمترین نقطه مثبت دولت چهاردهم باشد.
تجربه 45 سال گذشته به ویژه با نگاهی به سیاست خارجی دولت آقای روحانی، نشان میدهد دولت آمریکا خواه جمهوریخواه یا دموکرات، دشمن اصلی انقلاب اسلامی است و هیچگاه دست از دشمنی علیه ملت و انقلاب ایران که سلطه آمریکا بر این کشور را برچید، بر نخواهد داشت. این تجربه همچنین ثابت نموده که کشورهای اروپایی نیز اختیار مستقلی از خود نداشته و همواره دنبالهرو سیاستهای آمریکا در منطقه بودهاند. بدیهی است تا وقتی این سیاست خصمانه از سوی آمریکا و سیاست منفعلانه اروپا در مقابل آمریکا ادامه پیدا کند، به طور طبیعی نباید انتظار تحولی را در روابط ایران و آمریکا و کشورهای غربی داشت.
تاکید آقای پزشکیان بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت و پیروی از سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری که بارها از سوی آقای پزشکیان مورد تاکید قرار گرفت، اقتضا دارد از این تجربه گرانبها در روابط خارجی دولت چهاردهم استفاده کند. بدیهی است اگر اروپاییها رفتارهای خود را اصلاح و در مناسبات خود با آمریکا تجدید نظر کنند، در چارچوب احترام متقابل میتوانند طرف گفتگو با ایران در رابطه با حل مشکلات باشند؛ اما تا زمانی که آنان تغییر آشکاری در سیاست سنتی خود در رابطه با آمریکا نشان ندادهاند، نمیتوان روابط خارجی کشور و تعاملات جهانی جمهوری اسلامی را معطل چند کشور اروپایی کرد.
در نخستین روزهای بعد از انتخاب آقای پزشکیان به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران، ما شاهد مواضع صحیح ایشان در اصولی که در مقاله منتشر شده از آقای پزشکیان در تهرانتایمز مورد استناد قرار گرفت، بودیم. این سیاست و همچنین مواضعی که در ارتباط با حمایت از محور مقاومت در نامه ایشان به سید حسن نصرالله مورد تاکید قرار گرفت، مبتنی بر اصول راهبردی جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی است و در واقع ادامه همان سیاستهایی است که دولت سیزدهم به ریاست شهید آیت الله رئیسی پیگیری میکرد. حمایت از محور مقاومت علاوه بر اینکه در چارچوب سیاستهای کلی نظام اسلامی و ارزشهای انقلاب اسلامی قرار دارد، در حقیقت تامین کننده امنیت و منافع ملی ایران نیز هست و باید با قدرت ادامه یابد.
بنابراین، برای حفظ منافع ملی و تقویت عزت بینالمللی مردم ایران، باید هم به تجربه ناموفق دولت آقای روحانی توجه داشت و هم از تجربه موفق دولت شهید رئیسی در روابط خارجی استفاده کرد. در این چارچوب لازم است بهبود روابط با همسایگان و نگاه به شرق و همکاری با کشورهای همسو در آمریکای لاتین، آفریقا و شرق اروپا مورد توجه قرار گیرد.