امام حسین علیه‌السلام:  بخشنده‌ترین مردم کسی است که به آنکه امید ندارد و درخواست یاری نکرده، کمک کند و ببخشد. (کشف الغمه، ج ۲، ص۳۰) 

امامت حضرت علی (علیه السلام) در نگاه اهل‌سنت

علی شیرازی

 اهل‌سنت طبق بیان کتاب‌های معتبر خودشان، بایستی پس از پیامبر (صل الله علیه وآله وسلم) از حضرت علی (علیه السلام) پیروی کنند و تسلیم فرمان آن امام همام باشند.

خداوند بزرگ در آیه ۵۹ سوره نساء می‌فرماید: یا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطیعُوا اللهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْويلاً - ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر [خدا] و پیشوایان [معصوم] خود را، و هرگاه در امری نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر باز گردانید [و از آن‌ها داوری بطلبید] اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید. این [کار برای شما] بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.
در آیه ۷ سوره حشر نیز آمده است: وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ - آنچه رسول حق دستور می‌دهد، بگیرید و هر چه نهی می‌کند، واگذارید و از خدا بترسید که عقاب خدا بسیار سخت است.
در آیه ۶۵ سوره نسا هم می‌خوانیم: به پروردگارت سوگند که آن‌ها ایمان نخواهند آورد، مگر این که در اختلافات خود، تو را به داوری طلبند و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نکنند و کاملا تسلیم باشند.
در این آیات قرآن، به چند نکته فرمان می‌دهد:
۱. از فرمان پیامبر اطاعت کنید
۲. در نزاع، پیامبر را به داوری بطلبید
۳. در برابر حکم پیامبر، تسلیم باشید
۴. هر حکمی که پیامبر داد، تبعیت کنید
۵. از نوع حکم‌کردن، ناراحت نشوید.
شهاب‌الدین احمد بن ابی‌بکر بن اسماعیل ابوبصیری در صفحه ۲۱۰ از جلد هفتم کتاب "اتحاف الخیره المهره بزوائد المسانید العشره" می‌نویسد: امام علی (علیه السلام) فرمودند: رسول خدا (صل الله علیه وآله وسلم) در روز غدیر، درحالی‌که دست علی (علیه السلام) در دستش بود، فرمودند: ای مردم! آیا شما گواهی نمی‌دهید که خداوند، پروردگار من و شماست؟ گفتند: چرا!
فرمودند: ای مردم! آیا شما گواهی نمی‌دهید که به‌راستی خدا و پیامبرش از شما نسبت به خودتان اولی‌تر و شایسته‌تر است و خدا و پیامبرش مولای شمایند؟ گفتند: چرا!
فرمودند: پس کسی که خداوند و رسولش، مولای او هستند، این شخص (علی علیه‌السلام) مولای اوست. همانا من در میان شما دو چیز قرار دادم که اگر پس از من از آن دو پیروی نمایید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا ... و اهل‌بیتم.
احمد بن محمد بن حنبل در صفحه ۴۵۶ از جلد ۳۵ مسند می‌آورد: حَدَّثَنَا الْأَسْوَدُ بْنُ عَامِرٍ، حَدَّثَنَا شَرِیکٌ، عَنِ الرُّکَیْنِ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ حَسَّانَ، عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: " إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ خَلِیفَتَیْنِ کِتَابُ اللَّهِ، حَبْلٌ مَمْدُودٌ مَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَوْ مَا بَیْنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ، وَعِتْرَتِی أَهْلُ بَیْتِی، وَإِنَّهُمَا لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ  - همانا من در میان شما دو جانشین قرار می‌دهم: «کتاب خدا» ریسمان کشیده شده مابین آسمان و زمین، و «عترتم» و این دو از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا در کنار حوض بر من وارد شوند.
هیثمی مصری و جلال‌الدین سیوطی و محمد ناصرالدین آلبانی و شعیب الارنووط (از محدثین وهابی)، روایت احمد بن محمد بن حنبل را صحیح می‌دانند.
ابو عیسی محمد بن عیسی ترمذی نیز در صفحه ۶۶۳ از جلد پنجم سنن خود آورده است: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ المُنْذِرِ الكکوفِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنْ عَطِيَّةَ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ، وَالأَعْمَشُ، عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِي ثَابِتٍ، عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَا: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " إِنِّي تَارِكٌ فِیکُمْ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي أَحَدُهُمَا أَعْظَمُ مِنَ الآخَرِ: کِتَابُ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الأَرْضِ. وَعِتْرَتِي أَهْلُ بَیْتِي، وَلَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَيَّ الحَوْضَ فَانْظُرُوا کَیْفَ تَخْلُفُونِي فِیهِمَا - رسول‌الله (صل الله علیه وآله وسلم) فرمود: من چیزی بین شما بر جای می‌نهم که اگر بدان چنگ زنید، بعد از من هرگز گمراه نخواهید شد. یکی از آن دو از دیگری عظیم‌تر است: کتاب خدا رشته‌ای است که از آسمان به زمین کشیده شده است و دیگری عترت که اهل‌بیت من هستند. این دو هرگز از هم جدا نمی‌گردند تا بر سر حوض (کوثر) نزد من وارد شوند. پس بنگرید بعد از من با ایشان چگونه رفتار می‌کنید.
بر اساس مبنای احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه حرانی، «حدیث ثقلین» نه‌تنها صحیح، بلکه متواتر است. وی صحت این حدیث را اجماعی می‌داند و می‌گوید: اجماع، هیچ‌وقت بر خطا حاصل نمی‌شود.
بر اساس کتاب‌های معتبر حدیثی اهل‌سنت، حدیث کتاب‌الله و اهل بیتی، صحیح و متواتر است. این حدیث را پیامبر فرموده‌اند و ما طبق آیه صریح قرآن، باید از فرمان و حکم پیامبر اطاعت و تبعیت کنیم و تسلیم رای پیغمبر باشیم.
نورالدین ابوالحسن هیثمی مصری در صفحه ۱۳۴ از جلد ۹ مجمع الزوائد می‌نویسد: ام‌سلمه همواره می‌گفت: علی همیشه با حق است، هر کس از او پیروی کند، از حق پیروی کرده است و هر کس او را ترک نماید، حق را ترک گفته است.
خداوند بزرگ در آیه ۳۵ سوره یونس می‌فرماید: أَفَمَنْ یَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّي إِلَّا أَنْ یُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْكُمُونَ - آیا کسی که به‌سوی حق رهبری می‌کند، سزاوارتر است مورد پیروی قرار گیرد یا کسی که راه نمی‌نماید مگر آنکه [خود] هدایت شود، شما را چه شده، چگونه داوری می‌کنید؟
احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه وهابی، در صفحه ۱۸ الرساله الاکملیه فی ما یجب لله من صفات الکمال، در تفسیر این آیه می‌نویسد: خداوند در این آیه آنچه را در فطرت انسان‌ها نهادینه شده است، بیان می‌کند و آن این است کسی که به‌سوی حق رهبری می‌کند، سزاوارتر است که پیروی شود.
با این تبیین، روشن است که اهل‌سنت طبق بیان کتاب‌های معتبر خودشان، بایستی پس از پیامبر (صل الله علیه وآله وسلم) از حضرت علی (علیه السلام) پیروی کنند و تسلیم فرمان آن امام همام باشند.
اگر نزاعی هم وجود دارد، باید:
۱.پیامبر را به داوری طلبید
۲. در برابر حکم پیامبر تسلیم بود
۳. از حکم پیامبر تبعیت کرد
۴. از نتیجه حکم، به علت تعصب خشک، ناراحت نشد
۵. مطیع کامل فرمان پیامبر بود.
معنای پذیرش ولایت پیامبر همین است. باید در برابر حکم پیغمبر، تسلیم باشیم. اِن‌قُلت نکنیم، و الا در قبول نبوت و رسالت دروغ می‌گوییم. بی‌چون‌وچرا باید به فرمان و حکم پیامبر، گردن نهیم. این فرمان خداست. حرف پیغمبر هم حرف خداست. تخطی از آن، ایستادن در برابر خداست. پیامبر امامت علی (علیه السلام) را به دستور خدا ابلاغ کرده است. کتب بزرگان اهل‌سنت هم حدیث غدیر و حدیث ثقلین را بیان و تایید می‌کند. باید به امامت آن حضرت، پس از پیامبر اعتراف کنیم و تابع حکم علوی باشیم.