نسب و تحصیلات: ابوالفتح حسینی فرزند میرمخدوم عربشاهی قزوینی، متکلم و فقیه امامی است. گویا به سبب انتساب به سادات شرق، به ابوالفتح شرقه نیز مشهور بوده است. برخی او را فرزند میرزا مخدوم مؤلف نواقض الروافض و از نوادگان میر سیدشریف جرجانی (درگذشته ۸۱۶ق) دانسته‌اند، با این حال شواهد تاریخی چندان به اثبات این ادعا کمک نمی‌کنند.

وی در ماوراءالنهر نزد عصام الدین اسفراینی (درگذشته۹۴۳ق) دانش آموخت و سپس مدتی در مشهد به تدریس پرداخت. پس از آن به سبب اتهاماتی که برخی درباره مذهبش بر او وارد می‌ساختند، به دربار شاه طهماسب صفوی رفت و در دستگاه او ارج یافت. وی در ۹۵۷ق/۱۵۵۰م در مراغه اردوی سپاه شاه را همراهی می‌کرده است. بعد از آن در اردبیل سکنی گزید و تا پایان عمر در آنجا به تدریس پرداخت. مدفن وی در نزدیکی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی واقع است.

آثار چاپی: تفسیر شاهی که نخستین تألیف امامیه در شرح آیات احکام به زبان فارسی است و مجلسی آن را کتابی ارجمند شمرده است. این اثر در ۱۳۸۰ق در تبریز به کوشش ولی‌الله اشراقی در ۲ مجلد به چاپ رسیده است. رساله اصول فقه؛ این رساله به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه به ضمیمه فهرستواره فقه هزار و چهارصدساله اسلامی در ۱۳۶۷ش در تهران چاپ شده است. مفتاح الباب، در شرح الباب الحادی عشر علامه حلی، به عربی که در ۱۳۶۵ و ۱۳۶۹ش در تهران به کوشش مهدی محقق همراه با متن الباب الحادی عشر به چاپ رسیده است. افندی شرح دیگری بر همان متن به زبان فارسی به ابوالفتح نسبت داده است. بازنویس و تهذیب کتاب صفوه الصفا یا المواهب السنیه فی مناقب الصفویه، تألیف ابن بزاز (زنده در ۷۵۹ق) درباره زندگی، سخنان و کرامات صفی‌الدین اردبیلی، (درگذشته ۷۳۵ق) نیای خاندان صفوی است. آورده‌اند که وی این کتاب را به امر شاه طهماسب تهذیب کرده و بر آن بوده است که متن اصلی صفوه الصفا را به جهت تقیه یا به انگیزه مخالفت با تشیع، تحریف کرده‌اند؛ اما برخی از معاصران، تحریر خود وی را نوعی تحریف در متن شمرده‌اند و آن را به انگیزه‌های مذهبی صفویان مربوط دانسته‌اند. به هر روی دانسته نیست که نقش ابوالفتح در سرگذشت پر ماجرای کتاب صفوه الصفا دقیقاً چه بوده است.

آثار خطی: ابطال اکتساب التصورات، حاشیه بر فصلی از شرح قطب‌الدین رازی بر شمسیه در منطق به عربی.

حاشیه بر حاشیه میر سید شرف جرجانی بر لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، در منطق به عربی.

 بر آداب البحث عضدالدین ایجی، به عربی. خلاصه المقولات العشر، در فلسفه و منطق به عربی. رساله فی بحث تقدیم المسندالیه، نقدی به عربی بر رساله قوشجی در همین موضوع. شرح اعتقادات ابن بابویه، به فارسی. شرح کتاب الکبری، به فارسی از میر سید شرف جرجانی در منطق. گفتنی است حاجی خلیفه در ذکر یکی از آثار ابوالفتح حسینی بر نام او لقب سعیدی را افزوده و همین اشتباه، منشأ خلط برخی آثار وی با آثار میر ابوالفتح محمد بن ابی سعید حسینی، معروف به تاج سعیدی در فهرست‌ها شده است.