شاید چهل سال پیش، قبل از سنه ۲۰ می‌خواستیم به مشهد برویم. آن وقت‌ها اتوبوس بود و سواری خیلی کم پیدا می‌شد، احیاناً سواری‌های کرایه هم پیدا می‌شد. ما سواری کرایه‌ای پیدا کردیم و می‌رفتیم مشهد. با ما یک نفر دیگری بود از این متجددها و فرنگی‌مآب‌های خیلی دوآتشه‌ای که تازه از اروپا آمده بود. (می‌دانید که قبل از سنه ۲۰ یک موج تجدد خاصی بود، یک تجدد خیلی خنک و سرد و فرنگی‌مآبی و غربزدگی به تمام معنا و بدبینی به هرچه که در شرق هست). 

چشمش که به ما افتاد که به عنوان یک آخوند سوار شدیم، یک نگاه تحقیرآمیزی کرد و بعد که راه افتادیم، تحقیرآمیزانه به ما گفت: آشیخ چکار می‌کنی؟ کارت چیست؟ چون او گفت آشیخ، من گفتم: آشیخی می‌کنم. گفت: آشیخی چیست؟ گفتم: آشیخی یعنی آشیخی دیگر. این دید که ما جواب سربالا به او دادیم، چیزی نگفت.

می‌گفت رسیدیم به حدود ورامین. آن وقت‌ها جاده آسفالت و پل و این حرف‌ها که نبود، می‌دانید که اغلب، اتومبیل‌ها از داخل همان آب‌ها رد می‌شدند. آمدیم از داخل یکی از این جوی‌های زیاد آبی که از آنجا رد می‌شد رد بشویم، ماشین ما در آب گیر کرد. اتفاقاً این شخص هم یک صندوق پرتقال خیلی عالی با خودش آورده بود، از این پرتقال‌های درجه اول، و برای کسی هدیه می‌برد. این پرتقال‌ها را هم آب برد. بعد ما و چند نفر از این مردم دهاتی صدا کردیم و این دهاتی‌ها آمدند ماشین را بالاخره هرطور بود نجات دادند؛ ولی پرتقال‌ها افتاد و هرکدام از اینها رفتند دنبال پرتقال و پرتقال‌ها را جمع کردند و بردند. این هرچه فریاد کشید، کسی به حرفش گوش نکرد. 

گفت: من آمدم ایستادم صدا کردم، گفتم آقایان بیایید! همه آمدند. گفتم: شما همه‌تان مسلمانید، همه‌تان بنده خدا هستید، یک نفر مسلمان هیچ‌وقت به مال مردم تجاوز نمی‌کند. مگر به خدا اعتقاد ندارید؟ مگر قیامت را فراموش کردید؟ گفت چهار کلمه که اینجا گفتیم، هرکس هرچه پرتقال برده بود همه را آورد و گفت ما مال مردم نمی‌خوریم. همه را جمع کردند گذاشتند داخل جعبه‌اش، برداشتیم و آمدیم. گفت وقتی سوار شدیم، گفتم آشیخی کردن یعنی همین!

استاد شهید مرتضی مطهری

آشنایی با قرآن، ج۱۰، ص۹۸.