امام حسین علیه‌السلام:  خودنمایی گزافه‌گویی، عجله کم عقلی و سفاهت ناتوانی است. کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۰  

«حوزه علميه» و «رسالت‌هاي پساجنگ»

دکتر احمدحسین شریفی

 

[يک] جنگ، هر چند به خودي خود مطلوبيت ندارد؛ اما تهديدي است که مي‌تواند فرصت‌هاي فراواني را در دل خود داشته باشد. برکات فرهنگي، علمي، سياسي، اجتماعي و نظامي جنگ اخير غرب عليه جمهوري اسلامي ايران، آنقدر زياد است که خسارت‌هاي وارده، از جمله از دست‌دادن سرمايه‌هاي انساني در حوزه نظامي و علمي، را تحمل‌پذير مي‌کند .

[دو] به نظر مي‌رسد مديران حوزه‌هاي علميه لازم است به طور جدّ درباره رسالت‌ها و مسئوليت‌هاي حوزه علميه پس از اين جنگ تحميلي بيانديشند و از فرصت‌هاي نهفته در دل اين تهديد براي ايجاد تحول در رسالت‌ها و مأموريت‌هاي حوزه‌ علميه، به ويژه در راستاي منشور حوزه پيشرو و سرآمد،  بهره بگيرند. اينکه بعد از اين جنگ جهاني ترکيبي و پيچيده عليه جمهوري اسلامي، برنامه‌هاي درسي و پژوهشي و تبليغي و فرهنگي حوزه‌هاي علميه کمافي السابق و به همان سبک و سيره پيشين خود باشد، پذيرفته نيست.
[سه] در اين جنگ معلوم شد که همه قوت و قدرت نظام جمهوري اسلامي در عمل به تئوري مقاومت در عرصه‌هاي نظامي و سياسي بوده است. مباني نظري اين تئوري و اين سبک از حکمراني نيازمند تحکيم و تقويت است. مباحثي همچون الهيات مقاومت، فقه مقاومت، اخلاق مقاومت، اقتصاد مقاومت، ديپلماسي مقاومت، جامعه‌شناسي مقاومت، روان‌شناسي مقاومت و امثال آن بايد در حوزه‌هاي علميه مورد بررسي و مطالعه قرار گيرد. مباحث بسيار پردامنه و عميق «جهاد» (اعم از جهاد نظامي، جهاد فرهنگي، جهاد علمي، جهاد تبليغي، جهاد مبارزه با سبک زندگي غربي و امثال آن ) بايد از مباحث محوري حوزه‌هاي علميه باشد. در فلسفه‌هاي مضاف بايد بيش از پيش به فلسفه مقاومت پرداخته شود. بنيان‌هاي انسان‌شناختي و معرفت‌شناختي مقاومت نيازمند تبيين جهاني است.
[چهار] در اين جنگ، قوت و قدرت مدل حکمراني ولايي و شيعي بر همگان آشکار شد؛ اين فضا را بايد فرصتي براي تعميق بيش از پيش مباحث فلسفه سياسي اسلام و مدل حکمراني اسلامي دانست و لازم است «حکمت حکومت شيعي» توسط حوزه‌هاي علميه براي جهانيان تبيين شود و اين از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين رسالت‌هاي حوزه‌هاي علميه است. [پنج] فهم فرهنگ و روحيه ملي و ديني ملت ايران و حفظ انسجام ملي در ذيل نظام اسلامي و زير چتر قرآن و اسلام، از اموري است که بيش از پيش بايد مورد توجه حوزه‌هاي علميه قرار گيرد. اين جنگ نشان داد که علي‌رغم تحليل‌هاي نادرست عده‌اي غربزده و کج‌انديش که دائماً از دين‌گريزي و انقلاب‌گريزي مردم و جوانان سخن مي‌گفتند، قاطبه جوانان و نوجوانان و خانواده‌هاي ايراني، حتي ايرانيان خارج‌نشين، مدافع جمهوري اسلامي و دلبسته نظام ولايت و دلداده و دلسپرده به حضرت ولايت‌اند. رهبر فرزانه انقلاب اسلامي پيشتر در يکي از توصيه‌هاي هشت‌گانه منشور حوزه پيشرو و سرآمد به حوزه‌هاي علميه اين حقيقت را که در اين جنگ تحميلي بر همگان آشکار شد، متذکر شده بودند: «به نسل جوان جامعه با چشم خوش‌بيني نگريسته و با اين نگاه با آنان تعامل شود. بخش مهمّي از جوانان امروز با ضريب هوشي بالا، با وجود همه‌ي القائات مخرّبِ فکر و احساس ديني، وفادار به دين و مدافع آنند و بسياري ديگر هم به‌هيچ‌رو با دين و انقلاب بر سر عناد نيستند. اقلّيّت بسيار اندکِ مُعرض از ظواهر ديني، حوزه را دچار تحليل غيرواقع‌بينانه نکند»