آیه: وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَکَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ(سوره بقره آیه 45)

ترجمه: از صبر و نماز [برای حل مشکلات خود و پاک ماندن از آلودگی‌ها و رسیدن به رحمت حق] کمک بخواهید و بی‌تردید این کار جز بر کسانی که در برابر حق قلبی فروتن دارند دشوار و گران است.

نکته‌ها و پیام‌ها:

- هر چند این آیه به دنبال خطاب‌هایی که به یهود شده آمده است؛ ولی مخاطب آن همه‌ی مردم هستند. در روایات می‌خوانیم که امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام) هرگاه مسئله‌ی مهمی برایشان رخ می‌داد، به نماز می‌ایستادند و این آیه را تلاوت می‌کردند.

- در روایتی از پیامبر اسلام (ص) نقل شده که صبر بر سه نوع است: 1. صبر در برابر مصیبت. 2. صبر در برابر معصیت. 3. صبر در برابر عبادت. بنابراین آنچه در روایات آمده که مراد از صبر در این آیه روزه است، اشاره به یکی از مصادیق صبر دارد.

- نماز برای رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) و امثال او نور چشم است «2» ولکن برای بعضی‌ها که خشوع ندارند، همچون باری سنگین است. خشوع، مربوط به قلب و روح و خضوع، مربوط به اعضای بدن است.

- صبر و مقاومت، کلید تمام عبادات است. فرشتگان به اهل بهشت سلام می‌کنند؛ امّا نه به خاطر عبادت و نماز و حج و زکات آنان؛ بلکه به خاطر مقاومت و پایداری آن‌ها؛ «سلام عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ»؛ چون اگر مقاومت نباشد، نماز و جهاد و حج و زکات نیز وجود نخواهد داشت. حتّی شرط رسیدن به مقام هدایت و رهبری الهی صبر است؛ «جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا».

- صبر و نماز، دو اهرم نیرومند در برابر مشکلات است. «اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ ...»

- هر چه در آستان خدا اظهار عجز و بندگی بیشتر کنیم، امدادهای او را بیشتر دریافت کرده و بر مشکلات پیروز خواهیم شد. «اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»

- استعانت از خداوند در آیه‌ی «إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» منافاتی با استعانت از آنچه به دستور اوست، ندارد. «اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ»

- سنگین بودن نماز، گاهی نشانه‌ی تکبّر در برابر خداست. «لَکَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ»