با توجه به اینکه کاشیکاری از مهمترین قسمتهای یک هنر معماری است، در نتیجه در کشورهای اسلامی به این اصل بیشتر توجه شده است و پیشرفت بسیاری نیز در این زمینه داشتهاند. تحول و دگرگونی عظیم در این صنعت، نشاندهنده زیبایی و بقای بنای اسلامی است. اولین آثاری که در دوران ایران اسلامی در دست است، مربوط به قرن سوم هجری است و از سالهای اولیه مستنداتی وجود ندارد. تصویرسازی انسان و حیوان روی کاشی، در دوره کاشیکاری ایرانی ادامه داشت تا اینکه کاشیکاری اسلامی به منسه ظهور رسید که در این دوران تغییرات بسیاری در زمینه کاشیکاری ایجاد شد و تحول عظیمی در نقش و نگارهها به چشم میخورد. در واقع با ورود به جهان اسلام، طرح حیوانات و انسانها از روی کاشی حذف و تنها عکس اساطیر و بزرگان نامدار به علاوه طرح گل، بته و جقه بر روی کاشیها رواج پیدا کرد.
کاربرد هنر کاشیکاری اسلامی
آثار هنری، بیانگر روح لطیف یک انسان است و کاشیکاران مطرح در این زمینه به خلق آثار هنری ایران اسلام پرداختهاند. تاریخچه هنر ساخت کاشی و همچنین کاربرد کاشیکاری در جهان اسلامی بسیار ارزشمند است که جنبه تزئینی و استحکام بنا را دارد. بررسی آثار موجود در شهرهای اسلامی نشان دهنده لعابدهی کاشی و پرداختن هرچه بیشتر به این مسئله در اواخر دهه چهارم است. هنر معماری کاشیکاری در قسمتهای مختلف دیده میشود که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
• گنبد مساجد • مناره و گلدستههای مساجد
• بناهای اسلامی • سردر بازارهای قدیمی
• ابنیه مذهبی • بنای هیئات بزرگ قدیمی
• مدارس
معروفترین کاشیکاری اسلامی در جهان
کاشیکاری از هنرهای معروف جهان است که در مکانهای مختلف مانند مساجد، کلیسا، دربار سلطنتی به چشم میخورد. کاشیهای به کار رفته در این اماکن به صورت قطعاتی کوچک سنگی و یا شیشهای هستند که نصب در هر قسمت، زیبایی را با خود به همراه خواهد داشت. از جمله معروفترین کاشیکاریهای جهان شامل:
مسجد شاه اصفهان در ایران: تمام اعجاز هنر معماری در این مکان به چشم میخورد و در حدود ۶۰۰ سال قدمت دارد؛ ولی تغییراتی در هنگام ترمیم بنا به آن اضافه شده است. در طاق این مسجد از کاشیکاری مقرنس لانه زنبوری استفاده شده است.
مسجد حسن دوم در مراکش: این مسجد از بزرگترین مساجد در مراکش بوده و کاشیهای با رنگ سبز و آبی با طرحهای اسلامی، زیبایی منحصربهفردی به آن بخشیده است.