وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ بِذِي الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ وَ ما مَلَكَتْ أَیْمانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالًا فَخُوراً. (سوره النسا، آیه 36)؛ خدا را عبادت کنید، و چیزی را در هیچ مورد شریک او قرار ندهید، و به این طوایف و افراد نیکی نمائید:

پدر و مادر، خویشاوندان، یتیمان، از کار افتادگان، همسایه نزدیک، و همسایه دور، و همنشینان و همراهان، و از راه ماندگان، و خدمتکاران که در تصاحب ملکی شما هستند، یقیناً خداوند متکبر خودستا را دوست ندارد.

 شرح و توضیح : 

در رابطه با عبادت و بندگی، و مسئله بسیار خطرزای شرک، و احسان به پدر و مادر، و اقوام و یتیمان و از کار افتادگان و از راه ماندگان و کنیزان و بردگان، در ضمن آیات سوره حمد و آیه 177 سوره بقره، و آیات مربوط به توحید و شرک، مشروح و گاهی بسیار مفصل بحث شد.

آنچه به نظر می‌رسد و تا حدی شرح و توضیح آن لازم است، سه مسئله است: همسایه، و همنشین و همراه، کبر و خودپسندی.

 همسایه 

از آنجا که اسلام می‌خواهد امت اسلامی با یکدیگر رابطه داشته باشند و به وضع همدیگر رسیدگی کنند، و کمبود و خلأهای زندگی یکدیگر را برطرف نمایند و مشکلات میان خود را حل نمایند، همه را مسئول همدیگر دانسته و به همگان لقب راع داده است:

رسول خدا می‌فرمایند: «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته»؛ همه شما را چون چوپان می‌دانم، و همه شما نسبت به رعیتش در پیشگاه خدا مسئول است.

بر اساس این امور، به رعایت حق همسایگان نزدیک چه از نظر مکانی و چه از نظر دینی، و همسایگان دور چه دور مکانی و چه دور معنوی و فرهنگی سفارش نموده است.

 از رسول خدا روایت شده است: «الجیران ثلاثة: جار له ثلاثة حقوق: حق الجوار، و حق القرابة، و حق الاسلام، و جار له حقان: حق الجوار و حق الاسلام، و جار له حق الجوار، المشرک من اهل الکتاب»؛ 

همسایگان سه طایفه‌اند: همسایه‌ای که از او بر عهده انسان سه حق است: حق همسایگی، حق خویشاوندی، و حق اسلام و همسایه‌ای که دارای دو حق است: حق همسایگی، حق اسلام و همسایه‌ای که دارای یک حق است و آن مشرک از اهل کتاب است. حق آنان به این است که از آنان دیدن شود، به وقت بیماری عیادت گردند، به هنگام گرفتاری از آنان رفع گرفتاری شود، چون پولی قرض خواستند به آنان پرداخت گردد، چون حاجتی خواستند، حاجت آنان برآورده شود.