از دیدگاه اسلام، مهربانی و محبت، مایه قوام و برپایی جامعه انسانی است. دین مقدس اسلام، همواره پیروان خود را به مهربانی و مهرورزی به یکدیگر سفارش می‌کند. در قرآن کریم، مهرورزان جزو اصحاب میمنه؛ یعنی سعادتمندان و کسانی معرفی شده‌اند که وجودشان سرشار از یمن و برکت است. امام صادق (علیه السلام) توصیه می‌کنند: «به یکدیگر متصل شوید و پیوند محبت را محکم کنید و به هم نیکی نمایید و نسبت به هم مهربان باشید»

مهربانی یکی از ویژگی‌های شاخص امام مجتبی (علیه السلام) بود؛ به طوری که در سیره‌های مختلف امام، می‌توان نشانی از محبت و لطافت را مشاهده کرد. دریای محبت ایشان به قدری گسترده و جوشان بود که غریبه و آشنا را در برمی‌گرفت و حتی کسانی که یک بار با ایشان برخورد داشتند، از لطف و محبت حضرت بهره‌مند می‌شدند. برای مثال، نقل شده است که ایشان در مکانی نشسته بودند. هنگامی که خواستند از آنجا برخیزند، مرد فقیری سر رسید. امام در کمال بزرگواری به آن تازه وارد خوش آمد گفتند و به او لطف کرده، فرمودند: «شما هنگامی در مجلس نشستید که ما می‌خواستیم برخیزیم؛ آیا اجازه می‌دهید مجلس را ترک کنم؟» آن مرد هم اجازه داد.

آنچه امام در این سیره به جا آوردند، مراعات حق هم‌نشین است که از آداب اجتماعی به شمار می‌رود و یکی از آثار مهم و قطعی آن، ایجاد محبت و الفت میان افراد است که اسلام به آن تشویق می‌کند.

همچنین امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: موقعی که شهادت امام حسن (علیه السلام) نزدیک شد، ایشان گریستند. به آن بزرگوار گفته شد: «آیا گریه می‌کنید در صورتی که چنین مقام و منزلتی نزد پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) دارید و آن بزرگوار درباره شما فرموده آنچه را که باید بفرماید. شما بیست حج با پای پیاده به جای آورده‌اید و سه مرتبه مال خود، حتی نعلینتان را با خدا تقسیم نموده‌اید؟!» حضرت فرمودند: «من برای دو موضوع گریه می‌کنم: یکی وحشت هنگام حساب و دیگری فراق دوستان»

آری! محبت دوستان به قدری در دل حضرت جای داشت که در هنگام مرگ، غم فراق ایشان، اشک بر چهره مبارک حضرت جاری ساخت.

لطف سرشار آن امام رئوف، همچون باران، همه حتی حیوانات را در برمی‌گرفت. روزی امام حسن (علیه السلام) نشسته بودند و طعامی تناول می‌نمودند. سگی در پیش ایشان ایستاده بود و حضرت هر لقمه‌ای که تناول می‌فرمودند، لقمه‌ای پیش سگ می‌افکندند. مردی گفت: ای پسر پیامبر (صلی الله علیه وآله سلم) آیا می‌خواهید این سگ را از شما دور کنم؟ حضرت فرمودند: «آن را رها کن! زیرا از خدا شرم دارم در حالی غذا بخورم که جان داری به من نگاه کند و من آن را طعام ندهم و برانم»