بررسیهای تسنیم از دلایل واقعی تعطیلیها و قطع برقهای اخیر حاکی از افزایش ناترازی گاز به ۳۵۰ میلیون مترمکعب در روز، کسری ۵۰ میلیون مترمکعبی سوخت نیروگاهها و خروج از مدار ۱۷ نیروگاه به دلیل نبود سوخت است.
بررسیها همچنین نشان میدهد با تعطیلی ادارات و مدارس در روزهای اخیر، بین ۵ تا ۱۰ درصد در مصرف گاز و حدود ۳ درصد در مصرف برق صرفهجویی شده است که این میزان کاهش مصرف، به پایدار ماندن شبکه برق و شبکه گاز کمک کرده و همین مسئله ممکن است تعطیلیهای بخشهای اداری و مدارس را ادامهدار کند.
در حالی که متوسط دمای خانههای مردم بهخصوص در شهرها و کلانشهرها در این روزها بین ۲۳ تا ۲۵ درجه است، اگر دو درجه از دمای خانهها کاسته شود و لباس گرمتری، نسبت به پوشش تابستانه رایج در منازل، پوشیده شود، تأثیر آنچنانی در سطح آسایش خانواده نخواهد داشت، در عوض این حرکت ملی، با جلوگیری از افت فشار گاز شبکه و گازرسانی بیشتر به نیروگاهها، موجب کاهش قطعیهای برنامهریزی شده برق و افزایش آسایش خانوار میشود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت روحانی از اینکه مهار تورم به عنوان اولویت از دستور کار دولت خارج شده، ابراز نگرانی کرد. محمدباقر نوبخت، خطاب به آقای پزشکیان نوشت: «با وجود آگاهی حضرتعالی از سه سال فشار تورم بالای ٤٠ درصدی به مردم (ناشی از همبستگی نرخ تورم با نرخهای ارز آزاد و ترجیحی)، چرا اولویت مهار تورم در چنین شرایطی از دستور کار دولت شما خارج شده است؟».
یادآور میشود بالاترین رکوردهای تورمی در سه سال پایانی دولت روحانی به ثبت رسید و در دولت رئیسی با وجود تداوم روند، چند درصد از نرخ تورم کاسته شد و به ۳۵ درصد رسید.
اما اینکه چرا مهار تورم در اولویت دولت نیست، چند علت دارد. اول: آقای پزشکیان چند بار گفته که از اقتصاد سر در نمیآورد و کارشناسان باید نظر بدهند. اما نظر کارشناسان نمیتواند جای مدیران اقتصادی را بگیرند؛ همانگونه که مدیران اقتصادی، نمیتوانند رافع مسئولیت رئیس جمهور باشند. رئیس جمهور باید در فرآیند گردش کار درست بتواند نهایتاً بر مسائل و موضوعات مسلط شود.
علت دوم، فقدان "ستاد و فرمانده اقتصادی مشخص" در دولت است.
زمانی مطرح شد که علی طیبنیا (وزیر اقتصاد دولت روحانی) معاون اول پزشکیان میشود تا فرماندهی اقتصادی را بر عهده بگیرد که با انتصاب عارف منتفی شد. همچنین گفته شد طیبنیا به عنوان وزیر اقتصاد یا دستیار ارشد پزشکیان، "فرمانده اقتصادی کابینه" و "طبیب تورم خواهد شد". اما این اظهارات هم واقعیت نداشت.
علت سوم درباره اینکه چرا مهار تورم، اولویت دولت نیست، بلاتکلیفی درباره "برنامه اقتصادی" است که موجب میشود؛ مثلاً وزیر اقتصاد به جای برنامه اقتصادی، درباره فیلترینگ و FATF و... حرف بزند، و دستگاههای دولتی؛ خودرو، نان، شیر و لبنیات، دارو، گاز، برق، بلیت قطار و کالاهای اساسی را گران کنند!
علت چهارم، تداوم سیاستبازی و حاشیهسازی است. همان اتاق فکری که در ستاد آقای پزشکیان دوست داشت به جای تدوین و ارائه برنامه اقتصادی، روی دوقطبیسازی متمرکز شود، پس از انتخابات ابتدا در قالب "شورای راهبری کابینه"، ۷۰ درصد وزیران و معاونان را به شکل غالباً سیاسی چید و سپس، با تعبیه پست "معاونت راهبردی" برای آقای ظریف، به این معاونت نقلمکان کرد تا عقل منفصل دولت و رئیس جمهور باشد.
این تیم که در میان آنها محکومان امنیتی هم حضور دارند، اجازه اولویتبندی درست و دعوت از صاحبنظران دلسوز و بیغرض را نمیدهند؛ همانگونه که در حال حذف نیروهای خدمتگزار هستند. اولویتدارتر از مهار تورم و مقدمه لازم آن، بازنگری جدی در تیم اقتصادی دولت و تعیین تکلیف فرمانده و برنامه آن است و برای چارهجویی در این باره، ابتدا باید مجرای مشورتهای ضد کارشناسی که از اتاق فرمان سیاسی و سیاستزده تزریق میشود، بسته شود.