مطالب حوزه و دانشگاه 1196
نقدی بر سخنان آقای سروش محلاتی
زهرا ابراهیمی
آقای محمد سروش محلاتی، در یکی از سخنرانی‌های اخیر خویش، با تأکید بر فضیلت زیارت چنین می‌گوید: «زیارت امام رضا و امام حسین بسیار خوب است؛ اما از جیب خودت و الا دزدی است. وقتی پرستار و گندمکار معترضند که مطالباتشان داده نشده و دولت به آنها بدهکار است، می‌شود این دیون داده نشده صرف زیارت شود؟ سروصدای عزاداری و پیاده‌روی ما هم دنیا را فرا گرفته؛ اما امام رضا کجای زندگی و جامعه ماست؟»
خواندن و شنیدن همین کلمات اندک، می‌تواند شائبه‌های فراوانی برای جوان و نوجوان ما ایجاد نماید؛ به همین دلیل برای روشن شدن موضوع لازم است نکاتی را که سروش در سخنانش به آن بی‌توجه بوده، تبیین نمود. نکات مهم عبارتند از:
.1فقر، معضل بزرگی‌است و رفع تبعیض و تثبیت عدالت، هدف اسلام و جامعه اسلامی؛ اما آنچه اهمیت دارد، بررسی درست و دقیقِ علت فقر است. بدهکاری و دیون دولت دلایل متعددی دارد. اینکه بخواهیم لزوماً موضوع زیارت و پیاده‌روی و هزینه‌ی دولت را برای این امر، علت آن معضلات بدانیم، نگاهی کاملاً تک‌بُعدی و ناقص است.
۲ .بخشی از وظیفه دولت و حکومت، بهره بردن از راه‌هایی برای تقویت ایمان و ایجاد وحدت است. هزینه دولت برای زیارت، از منابعی تأمین می‌شود که مختص این امور است، نه اینکه منابع مربوط به حقوق مادی مردم در این بخش صرف شود.
۳. دولت منطبق بر شرع و قانون و اقبال عمومی، بخشی از بودجه کشور را با هدف مبارزه با بحران معنویت‌ستیزی، به پیاده‌روی اختصاص داده است و این بودجه ربطی به سایر موارد مصرف ندارد. در قانون اساسی هم آمده است: «دولت موظف است محیط مساعدی را برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا ایجاد کرده و با کلیه مظاهر فساد و تباهی مبارزه کند».
۴. عوارض و آسیب‌های فقر معنوی، چه‌بسا از فقر مادی بیشتر باشد. کمک به امر زیارت و پیاده‌روی نوعی تلاش در جهت تقویت معنویت و رفع فقر معنوی است.
۵ .در سیاست و اندیشه دینی و حکمرانی الهی، رفع فقر معنوی، وظیفه حکومت به شمار می‌آید.
۶ .کلید واژه «از جیب مردم» از کلیدواژه‌هایی بود که دشمن ساخت و متأسفانه برخی از دوستان با به‌کارگیری آن، آب در آسیاب دشمن می‌ریزند.
۷. بخش زیادی از هزینه‌های دولت برای اربعین در داخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساخت جاده و راه و ایجاد امکانات برای شهرهای مرزی، نوعی خدمت‌رسانی به مردم کشور است. در واقع این پیاده‌روی‌ها اتفاقاً بستر خدمت‌رسانی به مردم و ایجاد زیرساخت‌ها را فراهم می‌آورد.
۸ .بخش عظیمی از این هزینه‌ها، مردمی است و دولتی دانستن تمامِ آن، صحیح نیست.
۹ .باید از سروش پرسید آیا تا به حال به تسهیلات دولت به سفرهای تفریحی و ارزهای مسافرتی که به این سفرها داده می‌شود، اعتراض کرده است؟! این نوع هزینه‌ها هم که در همین حکومت اسلامی مصرف می‌شود، پس چرا مورد شکایت قرار نمی‌گیرد؟!
واکنش رسانه‌های معاند به تعطیلی درس آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای
حسین حیدری
یکی از خبرهای درون حوزوی که این روزها رسانه‌ای شد و علاوه بر جامعه روحانیت، مورد توجه ویژه رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه قرار گرفت، خبر تعطیل شدن کلاس‌های درس آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای است.
آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای با انتشار فایل ویدئوئی، از تعطیل شدن کلاس‌های درسش خبر داد. ایشان در این ویدئو کوتاه چنین بیان کردند: «کلماتی که خدمت شما عرض می‌کنم، پدر بزرگوار بنده هم خبر ندارند، صرفاً با دو نفر که یکی از آنها از دوستان همین مباحثه است و یکی هم از نزدیکان هستند که من این مطلب را در میان گذاشته‌ام. ممکن است این مطلب همیشگی باشد و ممکن است موقت باشد. فعلاً این مطلب برای بنده مجهول است. از دوستان طلب حلیت می‌کنم و هرگونه قصور یا تقصیری که بوده، بابت آن من طلب حلیت می‌کنم. باز توصیه مؤکد دارم که به‌هیچ‌وجه مباحثه فقه و اصول و شرکت در جلسات دیگری که توسط اساتید دیگر برگزار می‌شود را از دست ندهید».
رسانه‌ای شدن این خبر باعث شد تا بسیاری از افراد در پی کشف علت این تعطیلی باشند. اگرچه برخی حوزویان دلایل قانع کننده‌ای که گویای تبعیت آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای از سیره اخلاقی بزرگان حوزه علمیه است را مطرح کرده‌اند؛ اما بسیاری از معاندین و براندازان با ترویج تحلیل‌های ناصوابشان، در پی القای مسائلی دیگر هستند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید صلح میرزایی، از اساتید حوزه و عضو مجلس خبرگان، در بخشی از یادداشتش با عنوان «استادی اخلاقی و متًقی»، در خصوص تعطیلی کلاس درس سید مجتبی چنین نوشته‌اند: «آنچه علّت حقیقی تصمیم ایشان می‌تواند باشد، اقتدای ایشان به سیره علمای سلف است. علمای اخلاقی گاهی که درس خود را پررونق می‌دیدند، برای تربیت نفس خود، آن درس را تعطیل می‌کردند، مگر اینکه حجّتی می‌یافتند تا با آن احتیاط اخلاقی خود، مخالفت کنند».
بسیاری از فضلای دیگر حوزه نیز در مواضع خود، همین دلیل مطرح شده توسط حجت‌الاسلام صلح میرزایی را تقویت و بر آن تأکید کرده‌اند.
اگرچه در فایل منتشر شده، آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای تأکید دارند که این «موضوع ربطی به مسائل سیاسی ندارد و مسئله‌ای میان من و خداوند است.» اما برخی کنشگران رسانه‌ای ازجمله عبدالرضا داوری، این اقدام را نوعی اعتراض نسبت به برخی مسائل سیاسی دانسته‌اند. او چنین گفته است که «آیت‌الله مجتبی خامنه‌ای با روی کار آمدن تیپ‌هایی معتدل و میانه‌رو مانند پزشکیان و قالیباف کاملاً موافق هستند و حمایت می‌کنند و در مقابل، به شدت با قدرت گرفتن بنیادگرایان، جبهه پایداری و تیم جلیلی مخالفند».
اما واکنش رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه در خصوص این خبر کاملاً متفاوت با واقعیات حوزه علمیه و ویژگی‌های اخلاقی آیت‌الله سید مجتبی خامنه‌ای است که در ادامه برخی از این واکنش‌ها را مرور می‌کنیم:
ایران اینترنشنال که در انقلاب ستیزی شهره خاص و عام است و نسبت به حوزه‌های علمیه همواره خوانشی غیرمنصفانه و عنادگونه دارد، ضمن ابهام‌برانگیز خواندن این اقدام، دلیل آن را مراقبت امنیتی از مجتبی خامنه‌ای به عنوان اصلی‌ترین گزینه جانشینی پدرش بیان کرده است. ایران اینترنشنال برای قوت بخشیدن به ادعایش چنین توضیح داده است: «سال‌هاست که از مجتبی خامنه‌ای، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های جانشینی علی خامنه‌ای یاد می‌شود. مجتبی خامنه‌ای، پروژه جانشینی پدرش را همچنان دنبال می‌کند و با دخالت در عزل و نصب‌ها در بالاترین سطح، ظاهراً عبور از ابراهیم رئیسی را نیز آغاز کرده است. پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی در اواخر اردیبهشت امسال، این نظریه بار دیگر قدرت گرفت. اواسط اسفند سال گذشته، صادق محمدی، نایب‌رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مجتبی خامنه‌ای را شخصی «فقیه و مسلم» خواند که سال‌هاست در قم درس خارج فقه و اصول دارد و ممکن است او یکی از گزینه‌های رهبری در آینده باشد».
BBC فارسی نیز درباره تعطیل شدن کلاس درس آیت‌الله خامنه‌ای این‌طور واکنش نشان داد: «گفته می‌شود که کلاس درس خارج مجتبی خامنه‌ای ۱۳ سال سابقه برگزاری داشته است. درس خارج فقه و اصول، بالاترین سطح آموزش در حوزه علمیه مذهب شیعه است که طلبه‌ها پس از گذراندن آن، به درجه اجتهاد می‌رسند. نام مجتبی خامنه‌ای از سوی بعضی از حامیان و مخالفان جمهوری اسلامی به‌عنوان «جانشین رهبری» مطرح شده؛ اما یک عضو مجلس خبرگان رهبری در اسفند ۱۴۰۲ اعلام کرد که علی خامنه‌ای با بررسی صلاحیت او در این مجلس به دلیل ایجاد "شبهه موروثی شدن رهبری در جمهوری اسلامی" مخالفت کرده است».
پایگاه خبری euronews فارسی نیز با تأکید بر جانشینی سید مجتبی خامنه‌ای در خصوص تعطیلی کلاس درس ایشان چنین موضع‌گیری کرده که «در طول سال‌های اخیر همواره از مجتبی خامنه‌ای به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های جانشینی علی خامنه‌ای یاد می‌شود و منتقدان حکومت رهبر جمهوری اسلامی و نزدیکان، او را به فضاسازی برای جانشینی مجتبی به جای علی متهم می‌کنند. این در حالی است که انتشار این ویدیو هم‌زمان با خبری منتسب به یکی از رسانه‌های داخلی ایران در مورد احتمال کناره‌گیری علی خامنه‌ای از مقام خود، مجدداً بر شایعات جانشینی مجتبی افزوده است؛ هرچند این اصل خبر به سرعت تکذیب شد.
پیش‌تر هم پس از «جان باختن» ابراهیم رئیسی در «سانحه» سقوط بالگرد، بسیاری از چهره‌های سیاسی، از افزایش بخت مجتبی خامنه‌ای برای جانشینی پدرش یاد می‌کردند؛ اما مشخص نیست تعطیلی کلاس درس خارج او ارتباطی به ماجراهای سیاسی نقش‌آفرینی او در حال و آینده سیاست در ایران دارد یا خیر. هفته‌ها و ماه‌های آینده مشخص خواهد کرد تصمیم مجتبی خامنه‌ای آن‌گونه که اعلام کرده است صرفاً یک تصمیم شخصی بوده یا ارتباطی مشخص با آینده سیاسی وی داشته است».
نکته‌ای که لازم است در پایان متذکر شویم این است که سال‌هاست شخصیت حقیقی فرزند فهیم و عالم و فرزانه رهبر معظم انقلاب، آماج تهمت‌ها و هجمه‌های رسانه‌ای قرار دارد. گاهی ایشان را متهم به تلاش برای تکیه بر کرسی رهبری در آینده می‌کنند و گاه دخیل در عزل و نصب‌ها. گاه ترسیم سیاست‌هایی که موجب ایجاد مشکلات سیاسی - اقتصادی است را بر گردن او می‌اندازند و گاه یک شخص فعال اقتصادی که هیچ ردپایی در این عرصه از خودش بر جای نمی‌گذارد.
لذا بر حوزویان به ویژه کسانی که سال‌ها در کنار کرسی درس ایشان زانوی تلمذ زمین زده‌اند واجب است پاسخ‌گوی شبهات بی‌پایه و اساس علیه این شخصیت انقلابی باشند و از وی و سایر شخصیت‌های انقلابی که سرمایه‌های حوزه علمیه برای نظام اسلامی هستند، محافظت کنند.
همچنین از ایشان این مطالبه را داشته باشند که تعطیلی درس و بحثشان را پایان دهند، تا نخبگان و فضلای حوزوی و حتی جامعه علمی کشور بیش از پیش از خرمن علم و دانش آن استاد فرزانه استفاده کنند.
دسته بندی مطالب:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
- 1 از 130
- شماره بعدی
کانال پرتو را در پیامرسان ایتا دنبال کنید
مطالب این سایت متعلق به نشریه پرتو بوده و استفاده از مطالب اختصاصی آن با ذکر منبع بلامانع است.
