محمد بن علی اردبیلی، معروف به حاج محمد اردبیلی، اهل اردبیل و از عالمان نیمه دوم قرن یازدهم قمری است. از تاریخ و مکان ولادت او اطلاعاتی در دست نیست. با این حال بر اساس تاریخ تألیف یکی از کتاب‌هایش، او تا سال ۱۱۰۰ق زنده بوده است. اردبیلی را غَرَوی حائری نیز خوانده‌اند.

محمد اردبیلی در اصفهان، نجف و پس از آن در کربلا ساکن بود و به گمان سید حسن صدر، شرح‌حال‌نویس، در کربلا درگذشت. از تاریخ دقیق درگذشت او اطلاعاتی در دست نیست. عمر رضا کَحّاله، شرح‌حال‌نویس، وفات او را حدود سال ۱۱۰۰ق دانسته است.

فعالیت علمی

محمد اردبیلی در اصفهان، شاگرد علامه مجلسی بود و در سال ۱۰۹۸ق از او اجازه روایت دریافت کرد. دیگر استادان وی عبارتند از: جعفر بن عبدالله حویزی قاضی و شیخ الاسلام اصفهان (درگذشت ۱۱۱۵ق)، محمدعلی بن احمد استرآبادی (متولد ۱۰۱۰ق) داماد محمدتقی مجلسی و سید قوام‌الدین محمد بن محمدمهدی حسینی قزوینی، فقیه و شاعر.

محمد اردبیلی را در علوم رجال و حدیث ماهر دانسته و فقیهان و رجال‌شناسانِ بعد از او، از اقوال رجالی وی بهره برده‌اند.

اردبیلی دو کتاب جامع الرواه و تصحیح الاسانید را در علم رجال نگاشته است.

جامعُ الرُّواه یا رافعُ الاشتباهات کتابی در علم رجال است. نویسنده در این کتاب، برای نخستین‌بار بین رجال‌شناسان شیعه، بعد از ذکر هر راوی، همه کسانی که از راوی روایت کرده‌اند و همه کسانی که او از آنها روایت کرده، آورده است؛ طوری که راوی مشترک و مجهول در بیشتر موارد از همدیگر تشخیص داده می‌شود. جامع الرواه بهترین کتاب در مشخص کردن راویانِ مشترک و از مهم‌ترین جوامع رجالی دانسته شده است. کتاب تصحیحُ الاَسانید درباره سندهای روایاتِ دو کتاب تهذیب الاَحکام و الاستبصار نوشته شیخ طوسی است. در این کتاب، بسیاری از سندهای روایاتِ تهذیب و استبصار که بر اساس مشیخه و الفهرستِ طوسی غیرصحیح شمرده می‌شود، تصحیح شده است.