محمد بن سلیمان تُنِکابُنی، از عالمان شیعه قرن سیزدهم و چهاردهم قمری بود و خاندان او از علما بودند و پدرش، سلیمان بن محمد رفیع تنکابنی، و مادرش از سادات امام جمعه اصفهان بود. تنکابنی به گفته پسرش در ۲۸ جمادی‌الثانی ۱۳۰۲ درگذشت و در روستای سلیمان‌آباد تنکابن به خاک سپرده شد. وی کودکی و نوجوانی را در تنکابن گذرانید و ادبیات عربی و منطق را نزد پدر و دو دایی خود فرا گرفت. بعد از فوت پدرش، برای ادامه تحصیل به عراق رفت.

تنکابنی، فقه، اصول و رجال را عمدتاً نزد سید ابراهیم موسوی قزوینی، صاحب ضوابط الاصول، آموخت و در درس استادانی چون محمدحسن نجفی صاحب جواهرالکلام، زین العابدین مازندرانی و سید محمد باقر شفتی و آقا دربندی حاضر شد و از ایشان و استادان دیگر اجازه روایت گرفت. تنکابنی با علمایی چون محمد باقر خوانساری، مؤلف روضات الجنّات، هم مباحثه بود. تنکابنی در زمینه‌های علمی مختلفی چون ادبیات عربی، شعر، اصول فقه، فقه، درایه، تفسیر، کلام و فلسفه آثاری شامل تألیف، شرح، حاشیه و ترجمه دارد که بنا بر نقل خود او، به بیش از ۱۷۱ اثر می‌رسد. مشهورترین اثر تنکابنی کتاب قصص العلماء است. تبریزی خیابانی این کتاب را ستوده است. این کتاب به زبان فارسی نگاشته شده است و زندگینامه ۱۵۳ تن از علمای شیعه را در بر دارد که بیشتر آنان از مشایخ اجازه و اصحاب تألیف قرن سوم تا اواخر قرن سیزدهم هجری قمری‌اند و بیش از شصت درصد آنان به دوره صفویه و پس از آن تعلق دارند. شرح حال شمار زیادی از عالمان نیز به مناسبت ذکر شده است. تنکابنی چهارمین زندگینامه را به معرفی تفصیلی خود و آثارش اختصاص داده است.