اِبْنِ نَجّار، ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد بن هارون تمیمی کوفی (تولد ۱۶ محرم ۳۰۳ - وفات جمادی‌الاول ۴۰۲ / اول اوت ۹۱۵ ـ دسامبر ۱۰۱۱) ، محدث، مقری و نحوی. شاگرد ابن عقده و استاد شیخ مفید و نجاشی بوده است.

وی در کوفه زاده شد. در مورد سال تولد او اختلاف هست. برخی، تاریخ تولد وی را سال ۳۱۱ ق بیان کرده‌اند.

وی از مشایخ کوفه، بصره و بغداد بهره برد. معروف‌ترین استادان او عبارتند از ابوبکر ابن درید ازدی، ابراهیم بن محمد نفطویه، محمد بن یحیی صولی، احمد بن محمد بن سعید ابن عقده، محمد بن قاسم بن زکریا محاربی، عبدالعزیز بن یحیی جلودی، محمد بن حسین خثعمی اشنانی.

عمر طولانی ابن نجار باعث شد که او از طبقه‌ای عالی در سند برخوردار گردد. در میان شاگردان و راویان وی، افراد مشهوری چون شیخ مفید، ابن شاذان قمی، ابوعبداللّه علوی، علی بن محمد خزاز، احمد بن علی نجاشی، حسین بن علی وزیر مغربی، ابوالقاسم ازهری و احمد بن عبدالواحد وکیل قرار دارند.

ابن نجار علاوه بر حدیث و نحو در علم قرائت قرآن نیز تبحر داشت. او قرائت عاصم و حمزه را نزد مشایخ این علم را فراگرفته بود. از استادان او در قرائت می‌توان به حسن بن داوود نقّار، محمد بن حسن بن یونس نحوی اشاره کرد. افرادی چون ابوعلی غلام هرّاس، حسن بن محمد بغدادی و ابوعلی عطار نیز نزد وی قرائت آموخته‌اند.

روایاتش در آثار مقریانی مانند ابن سوار در المستنیر، ابوالعلاء همدانی در غایه‌الاختصار و ابوالعز قلانسی در الکفایه آمده است.

برخی از رجال‌شناسان همچون احمد بن محمد عتیقی و سمعانی وی را توثیق کرده‌اند و سمعانی یادآور شده که ابن نجار در زمان خویش، شیخ و بزرگ محدثان کوفه به شمار می‌رفته است.

در منابع، اطلاعی درباره مذهب او داده نشده است، تنها قراینی همچون وجود عالمان نامدار شیعه در میان شاگردانش و نیز برخی روایات وی در فضایل اهل‌بیت (علیهم السلام) قابل توجه است.