اکثر مفسران و اهل حدیث معتقدند آیه ولایت إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ؛ سرپرست و رهبر شما تنها خدا است، و پیامبر او، و آن‌هایی که ایمان آورده‌اند و نماز را برپای دارند و در حال رکوع زکات می‌پردازند.(مائده:۵۵) در شأن امیرالمومنین علی(علیه السلام) نازل شده است.

ابوذر غفاری نقل کرده که با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در مسجد نماز می‌خواندم. فقیری وارد مسجد شد و از مردم تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد. او گفت: خدایا تو شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی جواب مساعد به من نداد. در همین حال امیرالمومنین علی (علیه السلام) که در حال رکوع بودند، با انگشت اشاره کردند. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست آن حضرت بیرون آورد. سپس جبرئیل نازل شد و آیه ولایت را بر پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نازل کرد.

این آیه با کلمه «إنما» که در زبان عربی به معنای انحصار است، آمده است. معنای آیه چنین می‌شود: "ولی و سرپرست شما، تنها خدا، پیامبر و کسانی که ایمان آورده‌اند و نماز را به پا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند، می‌باشند". رکوع در این آیه به معنی رکوع نماز است، نه به معنی خضوع. همچنین کلمه «ولی» در آیه مورد بحث به معنای دوست و یاور و ناصر نیست؛ زیرا ولایت به معنای دوستی و یاری کردن مخصوص کسانی که نماز می‌خوانند و در حال رکوع زکات می‌دهند، نیست؛ بلکه همه مسلمانان باید همدیگر را دوست بدارند و به همدیگر کمک کنند. پس منظور از «ولی» در آیه فوق به معنی سرپرستی و رهبری می‌باشد.

بنابراین، آیه از آیاتی است که دلالت بر ولایت و امامت علی (علیه السلام) می‌کند و از این رو به آیه ولایت معروف و مشهور می‌باشد. شأن نزولی که در آیه ولایت ذکر شد علاوه بر کتب شیعه در کتاب‌های معتبر اهل‌سنت نیز ذکر شده است.

برخی اشکال کرده‌اند که امیرالمومنین علی (علیه السلام) در زمان نماز، تنها به خداوند می‌اندیشیدند تا جایی که تیر از پایشان بیرون آوردند و ایشان متوجه نمی‌شدند. حال چگونه ممکن است صدای فقیر را شنیده باشند و به او توجه پیدا کنند؟ برخی دیگر به این اشکال پاسخ داده‌اند که شنیدن صدای سائل و به کمک او پرداختن، توجه به خویشتن نیست؛ بلکه عین توجه به خدا است.

پرداخت زکات در حال نماز، انجام عبادت در ضمن عبادت است، نه انجام یک عمل مباح در ضمن عبادت. همچنین حضرت علی (علیه السلام) در حال نماز از خود بیگانه بودند نه از خدا؛ بنابراین از آنجا که مقام امیرالمومنین علی (علیه السلام) و عبادت ایشان (دادن انگشتر در حال نماز به سائل) در نزد خدا بسیار ارزشمند است؛ لذا خداوند در شأن این عبادت، آیه ولایت را نازل کرد و ایشان را به عنوان امام و سرپرست مسلمانان بعد از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) معرفی نمود و ولایت و رهبری آن حضرت را در ادامه ولایت خویش و پیامبرش قرار داد.