قاتل امام حسین (علیه السلام)، در برخی منابع تاریخی و روایی، سَنان بن اَنس و در برخی شمر بن ذی‌الجوشن ذکر شده است.

سنان بن انس

در تاریخ طبری، سنان بن انس نَخَعی، قاتل امام حسین (علیه السلام) دانسته شده است. همچنین، ابن‌جوزی (۵۸۲-۶۵۴ق) در کتاب تذکره الخواص، ابوالفرج اصفهانی (۲۸۴-۳۵۶ق) در کتاب مقاتل الطالبیین و ابن عبدالبر (۳۶۸- ۴۶۳ق) در کتاب استیعاب فی معرفه الاصحاب، قاتل امام حسین (علیه السلام) را سنان بن انس معرفی کرده‌اند.

ابن‌جوزی معتقد است که شمر بن ذی‌الجوشن با سنان در قتل حسین بن علی (علیه السلام) مشارکت کرده است. ابوالفرج اصفهانی نیز می‌گوید دیگران با سنان در این کار مشارکت کردند. ابن‌اثیر (۵۵۵-۶۳۰ق)، مورخ و محدث، در کتاب اسدالغابه فی معرفه الصحابه، قاتل را سنان بن انس نخعی دانسته و معتقد است گفتار افرادی که شمر و عمر بن سعد را قاتل دانسته‌اند، به خاطر این است که شمر، مردم را تشویق به قتل می‌کرد و عمر بن سعد هم فرمانده سپاه مخالف امام (علیه السلام) بود.

از یوسف بن حاتم شامی (درگذشته ۶۷۶ق)، عالم شیعه، نقل شده که عمر بن سعد، به شَبَث بن رِبعی دستور داد سر حسین بن علی (علیه السلام) را جدا کند. او نپذیرفت. سپس، سنان بن انس را برای بریدن سر حسین (علیه السلام) فرستاد. سنان پذیرفت و خطاب به امام حسین (علیه السلام) گفت: «قسم به خدا! من سرت را جدا می‌سازم، در حالی که می‌دانم تو فرزند رسول خدا و بهترین مردم از طرف پدر و مادر هستی».

شمر بن ذی‌الجوشن

شیخ مفید (درگذشته ۴۰۶ق) در کتاب ارشاد نقل کرده که خولی بن یزید از اسب پیاده شد تا سر امام حسین (علیه السلام) را جدا کند؛ اما ترسید. شمر به او ناسزا گفت و خود به ‌سوی امام (علیه السلام) رفت و سر او را جدا کرد. خلیفه بن خیاط (درگذشته ۲۴۰ق) مورخ و علی بن عیسی اربلی (درگذشته ۶۹۲ق)، عالم شیعی، در کتاب کشف الغمه، شمر بن ذی‌الجوشن را قاتل امام حسین (علیه السلام) دانسته‌اند. علامه مجلسی نیز به قتل امام حسین (علیه السلام) توسط شمر بن ذی‌الجوشن پرداخته است.