غیرت به معنای محافظت عصمت و آبرو و ناموس و نگهداری عزت و شرف آمده است. غِیرَت از فضایل اخلاقی است که انسان را به دفاع از ناموس و خانواده، دین و آیین و همچنین مال و وطن وامی‌دارد. شهید علامه مرتضی مطهری می‌نویسد:  غیرت، یک شرافت انسانی و یک حساسیت انسانی نسبت به پاکی و طهارت جامعه است.

پیامبر اعظم (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:

اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ ما اَحَدٌ اَغْیَرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ؛ آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ‌کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام کرده است.

بدون تردید غیرت پیامبران، پرتوی از غیرت الهی است که در میان جوامع انسانی به ثمر نشسته است. آن‏گاه نوبت به انسان‏های پاک، مؤمن و فرهیخته‏ای می‏رسد که از آغاز تاریخ تاکنون، در صف غیرتمندان جای گرفته‌اند و در این مسیر خطرزا، ایفای وظیفه و ادای مسئولیت کرده‏اند.

امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: غَیْرَهُ الرَّجُلِ ایمانٌ؛ غیرت مرد (عین) ایمان است.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: اِنَّ اللهَ غَیوُرٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیورٍ؛ خداوند، غیور است و هر غیرتمندی را دوست دارد.

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: جمعی از اسیران دشمن را به حضور رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آوردند. آن حضرت بنا به صلاح و مصلحت، دستور اعدام آن‌ها را صادر کردند؛ ولی از آن جمع، یکی را آزاد نمودند. 

وی که از رفتار پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به شگفت آمده بود، پرسید: چرا مرا آزاد کردید؟

پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: جبرئیل به من خبر داد که تو دارای پنج خصلت هستی که خدا و رسولش آن‌ها را دوست دارند. یکی از آن خصلت‌های پنج‌گانه، عبارت از غیرتمندی برای همسر و خانواده است.

وقتی که آن اسیر این مطلب را شنید، به حقانیت دین پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) یقین کرد و اسلام آورد و با تلاش و ایثار توانست خود را به مراتب بالای ایمان برساند. 

وی سرانجام، در یکی از جنگ‌ها در رکاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) به شهادت رسید.

 در روایات اسلامی عفت و پاکدامنی، ثبات خانواده و جلوگیری از فساد، از آثار و فواید غیرت معرفی شده‌اند.

غیرت، همچون یک پلیس مخفی هوشیار و بیدار در روح و روان انسان، مراقب مرزها و حدود و خط قرمزها است و انسان را به نظارت قاطع در این راستا وامی‏دارد، تا به پاسداری و نگهبانی از حریم‏ها بپردازد.

غیرت، حکم سیستم دفاعی بدن را دارد که هرگاه به عللی از بین برود، دین و دیانت، با تمام ارزش‌هایش آسیب جدی می‌بیند؛ زیرا بی‌غیرتی و بی‌تفاوتی در برابر بدعتگزاران و کسانی که درصدد مخدوش کردن فرهنگ دینی هستند، زمینه جرئت و جسارت به گناه را بیشتر می‌کند و موجب زدودن ارزش‌ها در سطح جامعه می‌شود.

امروز دشمن به دنبال کم‌رنگ کردن غیرت دینی، غیرت ملی و غیرت ناموسی است. تکلیف همه ما مبارزه با طرح دشمن و تقویت غیرت در جامعه اسلامی است.