راوی بودن اسماء

اسماء از راویان حدیث پیامبر اکرم به شمار می‌رود (رجال الطوسی، ص۵۳) و کسانی چون عمر بن خطاب، ابن عباس، عبدالله بن جعفر، قاسم بن محمد، عبدالله‌بن‌شدادبن‌الهاد و عروة‌بن‌زبیر از او روایت کرده‌اند. (اسدالغابه، ج۷، ص۱۳)

علاقه به امیرالمومنین حضرت علی (علیه‌السلام)

احادیثی که از وی در منزلت حضرت علی (علیه‌السلام) رسیده، حاکی از عشق و علاقه وافر او به حضرت و خاندان رسول خدا است. (مناقب، ج۳، ص۹۴) امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) لوح افتخار «أنا مَدینةٌ العِلم و علیّ بابها» را به او سپرده بود تا نگهداری کند. (مناقب، ج‌۲، ص‌۳۱۳) حدیث ردّ شمس ، با همه مباحث مربوط به آنکه در شأن علی (علیه‌السلام) است، از طریق وی نیز به تفصیل نقل شده است. (البدایه والنهایه، ج‌۶، ص‌۶۲)

اسماء در شأن نزول

اسماء که سال‌ها به دور از جمع مسلمانان زیسته بود، در دیدار از همسران رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) پرسید: آیا تاکنون آیه‌ای درباره زنان نازل شده است؟ گفتند: نه. وی ناخشنود از این پاسخ، نزد پیامبر (صلی ‌الله ‌علیه ‌وآله ‌وسلم) آمد و با صراحت عرض کرد: ای رسول خدا! زنان در نومیدی و زیانکاری‌اند؛ چون در قرآن، همانند مردان به نیکی یاد نمی‌شوند.

با این سخن، خداوند آیه ۳۵ سوره احزاب را بر پیامبر (صلی ‌الله ‌علیه‌ وآله ‌وسلم) فرو فرستاد (مجمع البیان، ج۸، ص۵۶۰): «اِنَّ المُسلِمینَ والمُسلِمتِ والمُؤمِنینَ والمُؤمِنتِ والقنِتینَ والقنِتتِ والصّدِقینَ والصّدِقتِ والصّبِرینَوالصّبِرتِ والخشِعینَ والخشِعتِ والمُتَصَدِّقینَ والمُتَصَدِّقتِ والصّئِمینَ والصّئِمتِ والحفِظینَ فُروجَهُم والحفِظتِ والذّاکِرینَ اللّهَ کَثیرًا والذّاکِرتِ اَعَدَّ اللّهُ لَهُم مَغفِرَةً و‌ا‌اَجرًا عَظیما؛ بی‌گمان مردان و زنان‌ مسلمان، و مردان و زنان مؤمن، و مردان و زنان فرمانبر، و مردان و زنان درستکار، و مردان و زنان شکیبا، و‌مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه بخش، و مردان و زنان روزه‌دار، و مردان و زنان پاکدامن، ومردان و زنانی که خداوند را بسیار یاد‌ می‌کنند، خداوند برای همه آنان آمرزش و پاداشی بزرگ آماده ساخته است». نزول این آیه که به نظر بسیاری از مفسران برای پاسخ به اسماء بوده (جامع البیان، ج‌۲۲، ص‌۱۴)، تساوی زنان با مردان را در صفات متعالی نشان می‌دهد.