استاد محسن قرائتی

 

همان‌گونه که تامین امنیت برای یک نفر مانند نجات دادن تمام انسان‌ها است؛ «وَ مَنْ أَحْیاها فَکأَنَّما أَحْیا النَّاسَ جَمِیعاً» هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد چنان است که گویی همه انسان‌ها را کشته است؛ «مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً»

در این آیه از کشتن یک نفر به منزله‏ی کشتن همه‏ی مردم مطرح شده است. برای توضیح این حقیقت چند بیان و معنا می‏توان عرضه کرد:

الف: قتل یک نفر، کیفری همچون قتل همه مردم را دارد.

ب: حرمت قتل یک نفر نزد خداوند، به منزله قتل همه‏ی مردم نزد شماست.

ج: قتل یک نفر، بی‏اعتنایی به مقام انسانیت است.

ه: قتل یک نفر، سلب امنیت از همه‏ی مردم است.

و: چون انسان‏ها به منزله‏ی اعضای یک پیکرند، پس قتل یکی، قتل همه است.

ز: جایگاه دوزخی قاتل یک نفر، جایگاه کسی است که قاتل همه باشد. «یوضَعُ فِی مَوْضِعٍ مِنْ جَهَنَّمَ إِلَیهِ ینْتَهِی شِدَّهُ عَذَابِ أَهْلِهَا لَوْ قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعا».

ح: قتل یک نفر، زمینه‏ساز قتل همه است.

ط: یک انسان می‏تواند سرچشمه‏ی یک نسل باشد، پس قتل او به منزله‏ی قتل یک نسل است.

ی: یک انسان زمانی که ارتباطش با سایر انسان‌ها قطع می‌شود، برای او مانند این است که همه‌ی انسان‌ها کشته شده‌اند، و ارتباط و بهره‌ای که از همه می‌توانست ببرد، دیگر برای او میسر نیست.

در روایات می‏خوانیم: «لَزَوالُ الدنیا أهوَنُ عِندَ اللّه ِ مِن قَتلِ رجُلٍ مُسلمٍ؛ فانی شدن تمام دنیا نزد خدا، از کشتن یک مسلمان آسان‏تر است».