جمادات، چگونه تسبیح‌گوی خداوند هستند؟
مخلوقات خداوند به‌جز انسان، ‌مانند حیوانات و نباتات و جمادات، چگونه خالق خود را تسبیح می‌گویند؟ 
این تسبیح، به دو صورت «تکوینی» و «تشریعی» انجام می‌شود: «تسبیح تکوینی» آن است که تمامی موجودات عالم، در مقابل خداوند مطیع، و مقهور قدرت او هستند و تسبیح آنان ازاین‌جهت بدین معناست که: همه موجودات از آن روزی که از نیستی به هستی آمده‌اند، ذاتاً بر وجود قدرتی مافوق خود که آنان را به وجود آورده، دلالت می‌کنند و از تمامی ذرّات وجود خود، این نغمه را سر می‌دهند که: آن کسی که آفریدگار آنان است، بی‌نقص است و نقایصی که در مخلوقاتش می‌باشد، در او نیست و از کاستی‌ها مبرّا و پاکیزه است، والاّ نیاز به آفریدگار دیگری خواهد داشت، و نمی‌تواند پروردگار این جهان با همه آنچه که داراست، باشد؛ بنابراین همه موجودات عالم با زبان متناسبِ وُسْعتِ وجودی خود، در حال تسبیح پروردگار هستند.
تسبیح تکوینی موجودات عالم، یکی از نظریات، در باب تسبیحات مخلوقات عالم است که طرف‌دارانی دارد.
در مقابل تسبیح تکوینی، «تسبیح تشریعی» است که اعتقاد دارد، تمامی موجودات عالم اعم از ذی‌روح و غیر ذی‌روح، آگاهانه و از روی علم، خداوند را تسبیح می‌گویند که به آن تسبیح قالی (تشریعی) می‌گویند. از بزرگ‌ترین قائلان به این نظریه، ملاصدرا است که از سه نگاه تفسیری، عرفانی و فلسفی، به این قضیه نگاه کرده است و معتقد است همه موجودات، از علم و ادراک برخوردار هستند و با زبان خودشان، به تسبیح خداوند مشغول هستند.
تسبیح تشریعی، تسبیحی است که توسط خداوند از طریق ارسال رُسُل، به انسان دستور داده شده که آن هم یا از سنخِ گفتار است، مانند: «سبحان‌الله» گفتن، یا از سنخ عمل است، مانند: انجام فرائض و خضوع و خشوع در برابر حضرت حق. طی این تفسیر که تسبیح موجودات عالم را تسبیح تشریعی می‌داند، تمامی موجودات عالم، از روی علم و درک و شعور و آگاهی، به ثناء و تسبیح حق‌تعالی مشغول‌اند و هر موجود، در هر مرتبه‌ای از مراتب وجود که هست، و هر مقدار که از هستی حظّی دارد، به همان اندازه نسبت به خالق خود، علم و آگاهی دارد و خداوند را به این نحو تقدیس و تنزیه می‌کند.