جنگ روانی در جنگ تحمیلی
مهدی حق وردی طاقانکی
از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، استکبار جهانی و در رأس آن امریکای جنایتکار سعی در نابودی انقلاب داشتند و در این راه متوسل به هر وسیلهای شدند. یکی از این ابزارها توسل به کودتا بود که با شکست مواجه شد. پس از آن بود که به تحریک و حمایت امریکا، عراق به ایران حمله کرد؛ اما نکته قابل توجه این است که هشت سال دفاع مقدس صرفاً یک تهدید نظامی صرف نبود؛ بلکه دشمن برای دستیابی به مقاصد خود به صورت وسیع از سایر ابزار به خصوص جنگ روانی استفاده کرد تا در سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی موقعیت ایران را تضعیف کند که اگر رهنمودهای امام راحل و اطاعت و حمایت مردم و مسئولین نبود، مطمئناً نتیجه و مسیر جنگ به نفع دشمن رقم خواهد خورده بود.
برخی از وجوه این جنگ عبارتند از:
۱ -تحریک عربها و تبلیغ ناسیونالیسم عربی برای حمایت کشورهای عربی از عراق
۲ -معرفی ایران بهعنوان تهدیدی برای منطقه و جهان
۳ -زدن اتهامات گوناگون از قبیل تروریست بودن یا حامی گروههای تروریستی
۴- انتساب هر حادثه خبرساز بینالمللی مثل هواپیما ربایی، درگیری و آشوبهای داخلی در کشورهای مختلف به ایران یا هواداران آن
۵ -سعی در وانمود کردن اینکه غربستیزی مردم ایران تحت فشار گروههای خاص است
۶- تلاش در جهت وانمود کردن اینکه غربستیزی مسئولین، شعاری بیش نیست و در خفا با امریکا رابطه دارند (قضیه مک فارلین)
۷- بزرگنمایی اختلافات میان مسئولین نظام
۸ -القا یأس و نابودی از پیروزی در جنگ بین مردم، مسئولین و نظامیان
علاوه بر موارد فوق، سعی میشد با جنگ روانی در مسائل نظامی تاثیر گذار باشند؛ مثل
۱ . بزرگنمایی قدرت نظامی عراق
۲. تحقیر و ضعیف نشان دادن قدرت و توان نظامی ایران
۳ . القا وجود اختلاف میان مسئولین سپاه، ارتش و…
۴. بمباران مناطق مسکونی و غیر نظامی برای تضعیف روحیه عمومی مردم
۵. استفاده از سلاحهای شیمیایی در اواخر جنگ؛ هم در مناطق جنگی وهم غیر نظامی (حلبچه) و نشان دادن اینکه در صورت دادن احتمال شکست، حتی از استفاده از سلاح شیمیایی در مناطق مسکونی مردم کشور خود، ابایی ندارد
۶. ورود مستقیم نظامی امریکا به صحنه جنگ و اعلام حمایت همه جانبه برای جلوگیری از شکست و یا لطمه خوردن عراق و سایر کشورهای عربی از جنگ تحمیلی (حمایت از عراق در فتح جزیره فاو _زدن دو کشتی به نامهای سهند و سبلان_ زدن هواپیمای مسافر بری ایران، اسکورت نفتکشهای عراقی و یا سایر کشورهای عربی(
۷ . تبلیغات روانی سلسلهوار درباره تجهیز عراق به ابزار جنگی جدید (مثل تجهیز عراق به هواپیماهای سوپر اتاندارد توسط فرانسه)
و بسیاری از اقدامات دیگر؛ بهعنوان مثال همانطور که ذکر شد هر از چند گاهی حتی قبل از اینکه عراق به تجهیزاتی مسلح شود، جنگ روانی در مورد احتمال دستیابی و استفاده از این تجهیزات برای تضعیف ایران به راه میافتاد که هواپیماهای سوپر اتاندارد از آن جمله بود (هواپیماهای سوپر اتاندارد که برای استفاده در عملیات هوا به دریاساخته و به عنوان بهترین جنگنده نیروی دریایی فرانسه شناخته شده با سرعتی معادل ۱۲۰۰ کیلومتر در ساعت قادر به طی یک مسافت ۷۲۰۰ کیلومتری است، مجهز به یک رادار که قابلیت ردیابی کشتیها تا فاصله ۱۳۰کیلومتری است. این جنگنده بدون اینکه نیاز به نزدیک شدن به هدف داشته باشد از فاصله ۱۳۰ کیلومتری اهداف مورد نظر را با دقت بالا مورد حمله قرار میدهد). در بهمن ۱۳۶۱ بود که خبرگزاریهای جهان از درخواست عراق از فرانسه مبنی بر دریافت هواپیما سوپر اتاندارد خبر میدهد. رادیو اسراییل در تاریخ ۱۶/۱۱/۶۱ خبر موافقت فرانسه را برای دادن تحویل ۵ فروند از این هواپیماها که مجهز به موشک اگزوسه هستند را اعلام کرد. پس از اعلام فرانسه، دستگاه تبلیغی غرب کوشید تا اولاً این اقدام را توجیه کند، ثانیاً ضربه کاری به ایران وارد کند.
صدام در راستای همین تبلیغات بود که اعلام کرد "دشمن ایرانی اکنون به یک گاو وحشی سر بریده و در حال دست و پا زدن است"
دیگر خبرگزاریها نیز به انحاء مختلف روی این موضوع مانور رفته و اعلام میکردند که دفاع ضد هوایی ایران در برابر این سلاح ناتوان است، سرنوشت جنگ به نفع صدام شده است، این هواپیماها میتوانند پایانههای نفتی و کشتیهای نفتی ایران را نابود و اقتصاد ایران را فلج کنند و...
با طرح این مسئله، احتمال اسیب خوردگی جدی جزیره خارک که روزانه ۲ میلیون بشکه نفت صادر و ۹۰ درصد منابع ارزی ایران را تامین میکرد مطرح شد، که حضرت امام خمینی در یک واکنش قاطع اعلام کردند "در صورتی که ایران قادر به صادر کردن نفتش نباشد، تنگه هرمز را خواهد بست". همین موضعگیری، وقوع بحران جهانی را مطرح ساخت. صدور نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس قطع میشد و اروپا وغرب فلج شده و دنیا دچار بحران میشد. دراین میان با افزایش قیمت نفت، جدی بودن مسئله برای همگان اشکار شد.
پس از به راه افتان جنگ روانی زیادی که چند فشار زیاد روانی به ایران وارد کرد، نتوانست ایران را به سازش وادارکند. عراق به هواپیما فوق تجهیز شد؛ ولی مسلمانان خلاق ایرانی توانستند در یک اقدام عملی، به تمام یاوهگوییها پاسخ قاطع دهند. زیرا با یک طرح ابتکاری با تهیه و نصب گویهای فلزی بزرگ روی قایقها و به حرکت درآوردن آنها در اطراف جزیره خارک، عملاً موفق به فریب موشکهای اگزوسه شدند. کارشناسان نظامی پنتاگون اعلام کردند که موشکهای فوق در ایران تنها در ۵۰درصد موارد کارایی داشته.
با این اقدامات عملاً نفتکشهای ما از خطر در امان ماندند و ملت غیور ایرانی توانست با ابتکار و خلاقیت مثال زدنی خود، یکی از این توطئهها را خنثی کند.
عملیات نصر 7
اعظم سادات حسینی
نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مرداد 1366، عملیات نصر 7 را با هدف خارج کردن منطقه عمومی سردشت از زیر دید و تیر نیروهای عراق و زیر دید و تیر قرار دادن شهر قلعه دیزه عراق و مهار تردد نیروهای ضدانقلاب در محور سردشت انجام داد.
در تابستان 1366 که همزمان با درگیریهای محدود ایران و امریکا در خلیج فارس بود، دو نیروی زمینی و دریایی سپاه به تفکیک در دو جنگ درگیر شدند. نیروی دریایی سپاه، جنگ دریایی را هدایت میکرد و نیروی زمینی سپاه در دو جبهه جنوبی و شمالی حضور فعال داشت. در این مدت نبردهای نصر 4، نصر 5 و نصر 7 در جبهه شمالی به اجرا درآمد.
استقرار نیروهای عراق روی ارتفاعات بلند منطقه سردشت، بهویژه ارتفاع دوپازا، تردد نیروهای ضدانقلاب را تسهیل کرده و آنها را زیر پوشش خود قرار داده بود. برای رفع تسلط عراق بر این منطقه، سپاه پاسداران با فرماندهی رحیم صفوی، جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه، عملیات نصر 7 را طراحی کرد. این عملیات در ساعت 2:30 بامداد 14 مرداد 1366 با رمز یا فاطمهالزهراسلاماللهعلیها آغاز شد.
نیروهای ایران در این عملیات موفق شدند در دو مرحله، ارتفاع مهم دوپازا و بخشی از ارتفاع بلفت را تصرف کنند.
پیش از آغاز درگیری نیروها، توپخانه قرارگاه آتش سنگینی روی مواضع و عقبه اصلی عراق اجرا کرد و بلافاصله نیروهای تکاور به سنگرها و مواضع عراق حمله کردند. لشکر 31 عاشورا که جناح راست عملیات را به عهده داشت، پیش از روشن شدن هوا، پیشرویهای تحسینبرانگیزی انجام داد؛ ولی از سمت چپ خود نتوانست با لشکر 27 محمد رسولاللهصلیاللهعلیهوآله الحاق کند که با پیشروی گردان عمار به سمت لشکر 31 این مشکل حل شد. الحاق این دو یگان در حدود ساعت چهار صبح صورت گرفت؛ ولی تا روشن شدن هوا هنوز دو هدف لشکر 31 تصرف نشده بود. لشکر 27 محمد رسولاللهصلیاللهعلیهوآله نیز با وجود آنکه توانست تا ساعت 4 بامداد قله اصلی را فتح کند و در سمت راست خود به لشکر 31 عاشورا برسد؛ ولی موفق به تصرف یکی از مقرهای عراق در پشت قله اصلی دوپازا نشد. در سمت چپ منطقه عملیاتی تیپ 18 الغدیر موفق شد اهداف خود را تأمین کند و در مواضع تصرفشده مستقر شود. با روشن شدن هوا، لشکر 31 عاشورا با راهنمایی فرمانده قرارگاه قدس جاده را احداث کرد و با مستقر کردن یک دستگاه تانک و هدف قرار دادن سنگرهای مقاومت عراق، توانست تا ساعت 8:20 صبح، باقیمانده اهداف خود را به تصرف درآورد.
هدف ایران در مرحله اول عملیات نصر 7، تصرف ارتفاعات مهم دوپازا و یالهای آن، تپه شاهمرادی و تصرف یال ارتفاعات بلفت (خودی) بود. تصرف ارتفاعات بلفت عراق نیز برای مرحله دوم در نظر گرفته شد. با توجه به اهمیت عملیات در مرحله اول، لشکر 31 عاشورا و لشکر 27 محمد رسولاللهصلیاللهعلیهوآله و تیپ 18 الغدیر تأمین اهداف عملیات را در این مرحله به عهده داشتند و تیپ 29 نبی اکرمصلیاللهعلیهوآله برای مرحله دوم در نظر گرفته شد.
ارتفاع دوپازا (2791 متر) بلندترین ارتفاع منطقه است که در امتداد سلسله ارتفاعات دوپازا در 13 کیلومتری غرب سردشت در خط نوار مرزی قرار دارد.
با توجه به اهمیت این منطقه، نیروهای عراقی در طول ده شبانهروز با پاتکهای سنگین برای بازپسگیری مناطق تصرفشده کوشیدند؛ اما موفق نشدند.
این عملیات به آزاد شدن منطقهای به وسعت سی کیلومتر مربع انجامید. مناطق آزادشده شامل پاسگاههای مرزی بلفت، جاده آسفالته سردشت ـ قلعه دیزه و ارتفاعات دوپازا (2379، 2034) و بلفت (2144، 2130) بود. در این عملیات ده هزار نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند و 285 نفر به اسارت در آمدند. چهار فروند بالگَرد، دهها قبضه خمپارهانداز، ده دستگاه تانک و نفربر، پنجاه دستگاه خودرو و مقدار زیادی از تسلیحات سبک و نیمهسنگین عراق منهدم شدند. از یگانهای منهدم شده عراق میتوان به تیپ 97 پیاده، دو گردان کماندویی از لشکر 23، دو گردان از تیپ 18، یک گردان از لشکر 24 و دو گردان از قوای دفاع الوطنی اشاره کرد.